ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΟΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟ ΠΟΛΕΜΟ, του αποφοίτου μας Έκτορα Πάτση

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος ήταν η αναμενόμενη κατάληξη της μεγάλης διαμάχης που υπήρχε ανάμεσα σε Σπαρτιάτες και Αθηναίους. Η Αθηναϊκή και η Πελοποννησιακή συμμαχία είχανε και οι δύο πολύ προηγμένες στρατηγικές, πολεμικές και διπλωματικές, για το πώς θα καταπολεμήσουν τους αντιπάλους τους.

Οι Αθηναίοι

Στον Αρχιδάμειο πόλεμο, όπου επικεφαλής των Αθηναίων ήταν ο Περικλής, οι Αθηναίοι ακολούθησαν τις στρατηγικές του, οι οποίες ήταν:

Αρχικά έπρεπε να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα των Αθηναίων και να μετριάσει αυτά των αντιπάλων. Για παράδειγμα να εκμεταλλευτούν τη δύναμή τους από την θάλασσα και να μειώσουν τις διαμάχες στη στεριά.

Επίσης, να εκμεταλλευτούν τα τείχη τους.

Στη συνέχεια, εφαρμόζοντας την εξισορρόπηση ισχύος, η Αθηναϊκή συμμαχία απέκτησε πολλούς εξωτερικούς συμμάχους, όπως η Κέρκυρα, η Μακεδονία, η Θράκη, οι Συρακούσες κ.α. Ανάλογες ενέργειες προσεταιρισμού συμμάχων παρατηρούμε και στις σύγχρονες συμμαχίες, όπως κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, στη συγκρότηση των συμμαχιών στους πολέμους του Κόλπου, κλπ.

Τέλος ο Περικλής χρησιμοποίησε την αποτροπή μέσω αντιποίνων, δηλαδή κάθε φορά όπου οι Σπαρτιάτες θα λεηλατούσαν ένα μέρος, θα λεηλατούσαν και οι Αθηναίοι ένα άλλο μέρος. Τα αντίποινα αυτά ήταν κλιμακούμενα από ελαφρά σε διαρκώς σκληρότερα. Μετά από πολλές σφαγές αντιλήφθηκαν και οι δύο πλευρές ότι έτσι δεν ωφελείται κανείς, και γι' αυτό υπέγραψαν την ειρήνη του Νικία (421-415 π.Χ.).

Με τη Νικίειο ειρήνη τελείωσε ο Αρχιδάμειος πόλεμος. Όμως το 420 π.Χ. ανέλαβε επικεφαλής της Αθήνας ο Αλκιβιάδης, ο οποίος ήταν υπέρ της συνέχισης του πολέμου και οδήγησε τους Αθηναίους στη Σικελική εκστρατεία.

Ο Αλκιβιάδης υποστήριζε τη μεγάλη επιρροή που θα μπορούσαν να αποκτήσουν οι Αθηναίοι στη Σικελία. Ο απώτερος στόχος ήταν να καταφέρουν να κυριαρχήσουν στις Συρακούσες, που αποτελούσε την πιο ισχυρή πόλη τότε στη Σικελία. Έτσι ο Αλκιβιάδης έσπασε την ειρήνη του Νικία, έχοντας στο μυαλό του την κατάκτηση των Συρακουσών.

Οι κύρια διαφορά του Αλκιβιάδη με τον Περικλή ως ηγέτη ήταν ότι ο Αλκιβιάδης δρούσε πιο αυθόρμητα, θέτοντας ποιο άμεσους στόχους, χωρίς να χαράζει μακροπρόθεσμη στρατηγική. Η τακτική του αυτή ήταν πιθανώς ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Αθηναίοι έχασαν τον πόλεμο αυτόν.