ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ, της αποφοίτου μας Φωτεινής Ξεπαπαδάκου

Στην Αθήνα κατά τους κλασικούς χρόνους βλέπουμε να έχει διαμορφωθεί ένας πολιτικός πολιτισμός, ο οποίος θεωρείται ίσως η ιδανική μορφή ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα των θεσμών που ανέπτυξαν σταδιακά οι αθηναίοι πολίτες.

Ένας πολύ σημαντικός δημοκρατικός θεσμός ήταν η Εκκλησία του Δήμου. Η συνέλευση αυτή ήταν ανοιχτή σε όλους τους άρρενες πολίτες της Αθήνας με ηλικία μεγαλύτερη των 20 ετών. Καθιερώθηκε από τον Σόλωνα το 594 π.Χ. Στη συνέλευση αυτή, οι πολίτες της Αθήνας, συζητούσαν και συναποφάσιζαν για πολύ σημαντικά ζητήματα και προβλήματα του Κράτους.

Σημαντικός θεσμός ήταν επίσης και η Βουλή των Πεντακοσίων. Πεντακόσιοι πολίτες – βουλευτές κληρώνονταν για να προετοιμάσουν και να προτείνουν θέματα προς συζήτηση και ψήφιση στην Εκκλησία του Δήμου. Στο σώμα αυτό αντιπροσωπεύονταν όλοι οι πολίτες. Κάθε μέρα του έτους ένας από τους βουλευτές γινόταν και αρχηγός του κράτους για τη μέρα εκείνη (για παράδειγμα, κρατούσε τα κλειδιά του ταμείου και τη σφραγίδα του κράτους και ήταν υπεύθυνος για την υποδοχή ξένων αποστολών και προέδρευε στις συνελεύσεις της εκκλησίας και της βουλής). Έχει υπολογιστεί ότι περίπου το ένα τέταρτο του συνόλου των πολιτών πρέπει να κατείχε το αξίωμα αυτό, κάποια στιγμή της ζωής του.

Βασικός δημοκρατικός θεσμός ήταν επίσης το δικαστήριο της Ηλιαίας. Η Ηλιαία αποτελούσε, θα λέγαμε, ένα είδος λαϊκού δικαστηρίου. Αποτελούμενο από 6.000 πολίτες, ηλικίας μεγαλύτερης των 30 ετών, το δικαστήριο αυτό ήταν υπεύθυνο για την απονομή της δικαιοσύνης. Τα μέλη της Ηλιαίας ορίζονταν μέσω κλήρωσης σε ετήσια βάση από την Εκκλησία του Δήμου. Φωτεινή Ξεπαπαδάκου