Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2021

ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ, του αποφοίτου μας Ορφέα Γαζή

LEONARDO DA VINCI, του Ορφέα Γαζή
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι (1452 - 1519) ηταν ζωγραφος, αρχιτεκτονας, εφευρετης, και γενικα γνωστης πανω σε ολα τα πεδια της επιστημης.
Toν Λεονάρντο στην εποχη του τον αποκαλουσαν απλα Λεοναρντο ή “Il Florentine” επειδη ζουσε κοντα στην Φλωρεντια. Το πλήρες του όνομα ήταν Leonardo di ser Piero da Vinci αν και συνήθως υπέγραφε ως «Leonardo» ή «Io, Leonardo» (= «Εγώ, ο Leonardo»).
Οι γονείς του δεν ηταν παντρεμενοι, ηταν ο νοθος γιος ενος δικηγορου - συμβολαιογραφου, του Ser Piero, και μιας χωριατοπουλας ονοματη Caterina, η οποια παντρεύτηκε οταν ο Λεοναρντο ηταν περιπου 5, και ξεκινησε καινουργια οικογενεια, αφηνοντας τον να ζησει στο οικογενειακο σπιτι του πατερα του, στη μικρή πόλη του Βίντσι, μαζι με αλλα μελη της οικογενειας του, οπος τον θείο του, ο οποιος έτρεφε ιδιαίτερo σεβασμό προς τη φυση, την οποια μοιραστηκε με τον νεαρο Λεοναρντο.
Ο Λεοναρντο δεν ελαβε επισημη εκπαιδευση περαν της βασικης γραφης, αναγνωσης και μαθηματικών, αλλα, ο πατερας του, βλεποντας το καλλιτεχνικο του ταλεντο, τον έστειλε σε ηλικια 15 ετων να θητεύσει υπο τον διασημο γλυπτη και ζωγραφο Andrea del Verrocchio, υπο την διδασκαλια του οποιου κατα την διαρκεια περιπου μιας δεκαετιας ανέπτυξε τις ικανότητες του στην ζωγραφικη και στην γλυπτικη, και εκπαιδεύτηκε στην μηχανικη.
Έμαθε πολύ καλά ελληνικά και λατινικά. Έπαιζε πολύ καλή λύρα. Θεωρείται αρχετυπική μορφή του αναγεννησιακού ουμανιστή και επιστήμονα, του αναγεννησιακού καλλιτέχνη, Homo Universalis και μια ιδιοφυής προσωπικότητα. Εκτός από τα παραπάνω, ενδιαφερόταν για την αστρονομία, τη βοτανική, τη συγγραφή, την ιστορία και τη χαρτογραφία.
Το 1472 ο Leonardo γίνεται (σύμφωνα με το έθιμο της εποχής) μέλος της συντεχνίας των ζωγράφων της Φλωρεντίας, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι αποτελούσε πλέον ανεξάρτητο καλλιτέχνη. Το πιο γνωστό πρώιμο έργο του αποτελεί το επονομαζόμενο «Σχέδιο τοπίου στην κοιλάδα του Άρνου», το οποίο βρίσκεται σήμερα στην Πινακοθήκη Ουφίτσι της Φλωρεντίας. /s318/%25CE%25BA%25CE%25B1%25CF%2584%25CE%25AC%25CE%25BB%25CE%25BF%25CE%25B3%25CE%25BF%25CF%2582.jpg3.jpg" style="display: block; padding: 1em 0; text-align: center; ">
Οταν ηταν είκοσι χρονών (το 1472) ο συνεταιρισμος ζωγραφων της Φλωρεντιας του προσέφερε μια θεση αναμεσα τους, αλλα αυτος προτιμησε να παραμεινει υπο τη μαθητεια του Verrocchio μεχρι το 1478, που εγινε ανεξαρτητος “Δασκαλος”.
Το 1482, μετακόμισε στο Μιλάνο όπου πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως μηχανικός, ζωγράφος και γλύπτης στον ηγεμόνα του Μιλάνου Λουδοβίκο Σφόρτσα.
Ο Leonardo διέθετε δικό του εργαστήριο με βοηθούς. Την ίδια περίπου περίοδο εργάστηκε ως σύμβουλος αρχιτέκτονας στον καθεδρικό ναό του Μιλάνου, ενώ το διάστημα 1495-1498, μετά από παραγγελία του Λουδοβίκου Σφόρτσα ζωγραφίζει τον «Μυστικό Δείπνο» στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία ντελλε Γκράτσιε.
Περιπου το 1482 αρχισε να δουλευει πανω στο πρωτο κατα παραγγελιαν εργο του, τη "Λατρεια των μαγων" ( The Adoration of the Magi ) για ενα μοναστηρι της Φλωρεντιας, το San Donato. Ομως, ο Λεοναρντο ποτε δεν τελειωσε τον πινακα αυτο, επειδη λιγο μετα την αρχη του επρεπε να μετακομισει στο Μιλανο για να δουλεψει για την οικογενεια Sforza ως μηχανικος, ζωγραφος, αρχιτεκτονας, σχεδιαστης εκδηλωσεων, και γλυπτης. Κατα την παραμονη του στο Μιλανο, διμιουργισε ενα απο τα πιο διασημα του εργα, την τοιχογραφια του μυστικου δειπνου, στο μοναστηρι της αγιας Μαριας.
Το 1482 περιπου, του ζητήθηκε να δημιουργησει ενα αγαλμα ιππεα με υψος περιπου 5 μετρα απο μπρουτζο, προς τιμήν του ιδρυτη της δυναστειας, Francesco Sforza. Δουλεψε πανω σε αυτο το εργο αποσπασματικα για τα επομενα 12 χρονια, και το 1493 τελειωσε ενα μοντελο απο πηλο. Ομως, εκεινη την εποχη, λογω επικειμενου πολεμου, ο μπρουντζος ο οποιος του είχε δοθεί επρεπε να χρησιμοποιηθει για την κατασκευη κανονιων, και το μοντελο απο πηλο καταστραφηκε μεσα στην σύγκρουση αφοτου ο κυβερνων Δουκας (της οικογενειας Sforza) εχασε την εξουσια του το 1499.
Μετα την επιθεση στο Μιλανο, ο Λεοναρντο γυριζει στην Φλωρεντια, στην οποια παραμενει μεχρι το 1506. Κατα την περιοδο αυτην ζωγραφισε πολλα πορτρετα, αλλα το μονο που διασωζεται μεχρι σημερα ειναι η Μονα Λιζα.
Mεταξύ 1483 και 1508, φιλοτεχνεί την "Παναγία των Βράχων", ύστερα από παραγγελία της Αδελφότητας της Άμωμης Σύλληψης του Μιλάνου.
Ως καλλιτέχνης της αυλής, ο Leonardo δέχθηκε αρκετές παραγγελίες για έργα που τις περισσότερες φορές, ωστόσο, άφηνε ημιτελή. Τον Οκτώβριο του 1499 και μετά την ήττα του προστάτη του Λουδοβίκου Σφόρτσα από τα γαλλικά στρατεύματα, ξεκινά κατά πάσα πιθανότητα ένα φιλόδοξο έργο για λογαριασμό του Λουδοβίκου ΙΒ΄, βασιλιά της Γαλλίας. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους εγκαταλείπει το Μιλάνο και περνά ένα διάστημα στη Βενετία, για να επιστρέψει, το 1500, στη Φλωρεντία, όπου ξεκινά ίσως η παραγωγικότερη περίοδός του ως ζωγράφου.
Τον Ιούνιο του 1502 ταξιδεύει με τον Καίσαρα Βοργία στην κεντρική και άνω Ιταλία με την ιδιότητα του αρχιτέκτονα και μηχανικού. Μεταξύ άλλων σχεδιάζει χάρτες για τις εκστρατείες του Καίσαρα. Τον Μάρτιο του επόμενου χρόνου βρίσκεται πάλι στη Φλωρεντία, όπου ξεκινά να εργάζεται πάνω στο περίφημο έργο του, την Μόνα Λίζα, κατόπιν παραγγελίας του συζύγου της Φραντσέσκο ντελ Τζοκόντο. Την περίοδο 1508-1512 ζει σχεδόν αποκλειστικά στο Μιλάνο, παρέχοντας τις υπηρεσίες του στον Σαρλ ντ' Αμπουάζ (Charles d' Amboise), κυβερνήτη της πόλης. Ο Leonardo αποτελεί πλέον διάσημο καλλιτέχνη και το διάστημα αυτό υποβάλλει σχέδια για το μνημείο του Τριβούλτσιο, συνεχίζει τις ανατομικές του μελέτες και αναλαμβάνει αρκετές παραγγελίες.
Το 1506 ο Λεοναρντο επιστρεφει στο Μιλανο, μαζι με μια ομαδα απο μαθητες του, αναμεσα τους βρίσκεται και ο νεος σε ηλικια αριστοκρατης Francesco Melzi, ο οποίος θα είναι και ο πιο κοντινος του σύντροφος μεχρι τον θανατο του. Κατοπιν της επιστροφης του, ο Gian Giacomo Trivulzio, ο οποιος ειχε παρει την εξουσια απο τον προηγουμενο δουκα απο την οικογενεια Sforza, ανεθεσε στον Λεονάρντο να φτιαξει τον ιππεα που του ειχε ζητηθει σχεδον 24 χρονια πριν, αυτην την φορα ως ταφο του δουκα, το οποίο, όπως και το αρχικο, ποτε δεν τελειωσε. Ο ντα Βιντσι περασε αλλα επτα χρονια στο Μιλανο, πριν ξαναγινει αφιλοξενο λογο πολιτικων διαμαχων. Τοτε εφυγε και περασε ενα χρονικο διαστημα στην Ρωμη.
Μετά τον θάνατο του Σαρλ ντ' Αμπουάζ, το 1511, και την εκδίωξη των Γάλλων από το Μιλάνο τον επόμενο χρόνο, ο Leonardo επισκέπτεται τη Ρώμη υπό την προστασία του αδελφού του Πάπα Λέοντα Ι΄, Τζουλιάνο των Μεδίκων. Στο περιβάλλον της παπικής αυλής καταπιάνεται με διάφορα επιστημονικά πειράματα και μελέτες. Πέρα από διάφορες εφευρέσεις του, σχεδιάζει το έργο της αποξηράνσεως των ελών της περιοχής Ποντίνι, νότια της Ρώμης.
Μετά τον θάνατο του Τζουλιάνο των Μεδίκων, το 1516, δέχεται την πρόσκληση του βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκου Α΄ και εργάζεται ως ζωγράφος της βασιλικής αυλής. Παράλληλα, συνεχίζει τα πειράματα του και ασχολείται με αρχιτεκτονικά και αρδευτικά σχέδια.
Το 1516 εφυγε τελειως απο την Ιταλια, πηγαινοντας στην Γαλλια, οπου ο βασιλιας Φραγκισκος ο πρωτος του προσφερε τον τίτλο του “πρώτου ζωγραφου, μηχανικου και αρχιτεκτονα του βασιλια” και μενοντας σε μια βιλα κοντα στο Amboise. Στις 23 Απριλίου του 1519 συντάσσει τη διαθήκη του και τελικά πεθαίνει στις 2 Μαΐου στο Cloux της Γαλλίας, κοντά στον βασιλικό πύργο του Amboise. Σύμφωνα με προσωπική του επιθυμία, τάφηκε στην εκκλησία Sainte Florentine, στο Amboise. Ο τάφος του συλήθηκε την περίοδο των θρησκευτικών πολέμων, αλλά έχει διατηρηθεί η επιγραφή της εκκλησίας. Οι πρώτες δημιουργίες του Leonardo έγιναν την περίοδο που ήταν μαθητευόμενος του Βερόκιο.
Ακόμα και σε αυτά τα πρώιμα έργα του, αναδεικνύεται το ταλέντο του στο σχέδιο αλλά και η πειθαρχημένη προσοχή του στη λεπτομέρεια. Ο Leonardo πραγματοποίησε μεταξύ άλλων πολλές σπουδές παρατηρώντας τη φύση, όπως το περίφημο Τοπίο του Άρνου. Οι σπουδές αυτές είχαν τελικά άμεση εφαρμογή σε μεταγενέστερα έργα του, καθώς σχεδόν σε κάθε πίνακα του διακρίνεται και ένα τοπίο στο φόντο. Ο πρώτος ανεξάρτητος πίνακας του Leonardo θεωρείται από πολλούς η Παναγία με το γαρύφαλλο που βρίσκεται σήμερα στην Παλαιά Πινακοθήκη του Μονάχου, αν και μάλλον τον ζωγράφισε όσο βρισκόταν ακόμα στο εργαστήριο του Βερόκιο. Σε αυτό το έργο διακρίνονται και επιδράσεις από τους Φλαμανδούς ζωγράφους του παρελθόντος. Ανάλογοι πίνακες ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένοι τον 15ο αιώνα στη Φλωρεντία και προορίζονταν για ιδιωτικό προσκύνημα.
Οι μελετες του ντα Βιντσι επεκτείνονταν πολυ παραπανω απο την τεχνη. Μελετησε για την μηχανικη, την φυσικη, την αρχιτεκτονική, την φυση, την ανατομια και πολλα αλλα. Εχουμε πολλες περιπτωσεις οπου δημιουργησε προτυπα για μηχανες οπως το ποδηλατο, το ελικοπτερο, το υποβρύχιο, και το αρμα μαχης (κοινως γνωστο ως τανκ). Ηταν, στα λογια του Sigmund Freud, ενας ανθρωπος που ξυπνησε πολυ νωρις στο σκοταδι, ενω ολοι οι υπόλοιποι κοιμοντουσαν.
Μόνα Λίζα: θεωρία #1: Το χαμόγελό της αποκαλύπτει ότι κυοφορούσε κρυφά. θεωρία #2: Διασκέδαζε με μουσικούς και κλόουν που είχαν πάει για να την την ψυχαγωγήσουν, ενώ ο Λεονάρντο ζωγράφιzε το πορτρέτο της. (Μια άλλη θεωρία λέει ότι η Μόνα Λίζα είναι το πορτρέτο του ίδιου του Ντα Βίντσι, πονηρά συγκεκαλυμμένο). Ο ιστορικός τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια James Beck, αντιτάσσει: «Όσο βέβαιος είμαι ότι το φεγγάρι δεν είναι φτιαγμένο από πράσινο τυρί, άλλο τόσο σίγουρος είμαι ότι δεν εμφανίζεται ο Ντα Βίντσι στον πίνακα».
Αν και εντελώς ασυνήθιστο για έναν ζωγράφο, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι δεν άφησε πίσω καμία ρεαλιστική εικόνα με τον εαυτό του.
Ο Μπιλ Γκέιτς αγόρασε το "Codex Leicester" το 1995 για 30 εκατομμύρια δολλάρια. Το χειρόγραφο, το μόνο που δεν βρίσκεται στην Ευρώπη, περιλαμβάνει μελέτες του Ντα Βίντσι για υδραυλικά συστήματα και την κυκλοφορία νερού.
Ο Ντα Βίντσι αγαπούσε το νερό. Ανέπτυξε σχέδια για πλωτά χιονοπέδιλα, αναπνευστική συσκευή για υποβρύχια εξερεύνηση, ένα σωσίβιο και μία καταδυτική καμπάνα, ώστε να μπορεί κάποιος να επιτεθεί κάτω από ένα πλοίο. Σε περίπτωση που χρειαζόταν. Hταν ο πρώτος που εξήγησε γιατί ο ουρανός είναι μπλε (εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο ο αέρας διαχέει το φως του ήλιου) και που κατάλαβε γιατί ολόκληρο το φεγγάρι είναι αμυδρά ορατό όταν πρόκειται για λεπτή ημισέληνο (η σκοτεινή πλευρά του, φωτίζεται από το φως που ανακλάται από τη Γη, η οποία εμφανίζεται 50 φορές πιο φωτεινή στο φεγγάρι, από ό,τι η πανσέληνος εμφανίζεται στη γη).
Ο Ντα Βίντσι σχεδίασε ένα θωρακισμένο αυτοκίνητο, ένα άρμα όπως αυτό που χρησιμοποιούσαν οι Σκύθες, ένα γιγαντιαίο τρυπάνι, έναν περιστρεφόμενο γερανό, μια τροχαλία, έναν εκσκαφέα και ένα ιπτάμενο πλοίο.Η διάβρωση από τα ποτάμια, τον έπεισε ότι η Γη είναι πολύ μεγαλύτερη σε ηλικία από όσο αναφέρει η Αγία Γραφή και υποστήριξε ότι η πτώση της στάθμης της θάλασσας -και όχι ο κατακλυσμός του Νώε- άφησε θαλάσσια απολιθώματα στα βουνά.
Ο αμφιδέξιος και δυσλεκτικός ζωγράφος, το πρότυπο του "οικουμενικού ανθρώπου" της Αναγέννησης, μπορούσε να ζωγραφίσει προς τα εμπρός με το ένα χέρι, ενώ έγραφε προς τα πίσω με το άλλο, δημιουργώντας έναν καθρέφτη-εικόνα που είναι δύσκολο να διαβάσουν όσοι βρίσκονταν μπροστά του. Τεμαχίζοντας πτώματα, ο Ντα Βίντσι αντικαθιστούσε τους μύες με χορδές για να δει πώς θα δουλέψουν. Ήταν μεγάλος οπαδός των λογοπαιγνίων.
Τον Αύγουστο του 2003, η "Madonna of the Yarnwinder" του Ντα Βίντσι, αξίας 65 εκατ. δολαρίων, εκλάπη από το κάστρο Drumlanrig στη Σκωτία, από δύο άνδρες που εμφανίστηκαν ως τουρίστες και δραπέτευσαν με ένα Volkswagen Golf.
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ζωγραφικής του δημιουργίας είναι η συνθεση σφιχτοδεμένων ανθρώπινων ομάδων, η ποικιλία των χειρονομιών και των εκφράσεων, η επιμονή στον πνευματικό προσανατολισμό ενός πίνακα, το αινιγματικό χαμόγελο, η πυκνή φωτοσκίαση, η έκφραση των συναισθημάτων των προσώπων. Η επιρροή του Leonardo στη ζωγραφική είναι τεράστια. Το διακριτικό πλάσιμο ανάμεσα στο φως και τη σκιά (σφουμάτο) ανέδειξαν τις δυνατότητες της ελαιογραφίας, την οποία χρησιμοποίησε ο Leonardo μαζί με τους πρώτους Ιταλούς ζωγράφους.
Αν και η γνώση των ανθρώπινων διαστάσεων και αναλογιών ήταν δεδομένη για πολλούς από τους καλλιτέχνες του 15ου αιώνα, ο Λεονάρντο ήταν ο μοναδικός που επιχείρησε τόσο λεπτομερείς μελέτες. Είναι ακόμα γνωστό από αρκετά σχέδια του πως μελετούσε τις διαστάσεις του ανθρώπινου κρανίου και τις "κοιλότητες" του εγκεφάλου. Σε ένα από τα σχέδια του, αποτυπώνει την αντίληψη που κυριαρχούσε κατά το Μεσαίωνα ,σύμφωνα με την οποία ο εγκέφαλος αποτελείται από τρία τμήματα, το ένα πίσω από το άλλο, με το πρώτο να προσλαμβάνει τα ερεθίσματα, το δεύτερο να τα επεξεργάζεται και το τρίτο να τα αποθηκεύει. Ο Λεονάρντο διατύπωσε διάφορες απόψεις σχετικά με την επίδραση και τη λειτουργία ουσιών που συνδέονται με διαφορετικά μέρη του σώματος. Πίστευε χαρακτηριστικά πως τα δάκρυα προέρχονταν από την καρδιά, το κέντρο όλων των συναισθημάτων. Η σημασία αυτών των θέσεων --έστω και λανθασμένων -- έγκειται στο γεγονός πως οι ερμηνείες για τα ανθρώπινα συναισθήματα συνδέονταν με συγκεκριμένα όργανα του σώματος. Το περίφημο έργο του Μυστικού Δείπνου, σε συνδυασμό με τη μεταγενέστερη δημιουργία της Μόνα Λίζα απογείωσαν τη φήμη του ντα Βίντσι.
at
Labels: ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Η ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ BEAT ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ

Ο όρος μπιτ γενιά ή γενιά μπιτ (αγγλικά: beat generation) αναφέρεται στο λογοτεχνικό κίνημα που έδρασε στη Βόρεια Αμερική τις δεκαετίες το...