17ος και 18ος ΑΙΩΝΕΣ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

• ΠΟΙΑ ΥΠΗΡΞΕ Η ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΤΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΟΥ 16ου ΑΙΩΝΑ;

Η μαζική πώληση συγχωροχαρτιών στη Γερμανία προκάλεσε την έντονη αντίδραση του μοναχού και θεολόγου Μαρτίνου Λουθήρου (1483-1546). Η αφορμή για τη μεταρρύθμιση δόθηκε το 1515, όταν ο πάπας Λέων Γ έδωσε την άδεια για μαζική έκδοση και πώληση εγγράφων άφεσης αμαρτιών (συγχωροχαρτιών). Ο εμπορευματοποιημένος τρόπος διάθεσης τους από τον μοναχό Τέτζελ στη Γερμανία και η διακήρυξή του ότι μόλις ακουστεί ο ήχος από τα χρήματα που πληρώνονται για το συγχωροχάρτι, οι ψυχές μεταπηδούν από το Καθαρτήριο στον Παράδεισο", προκάλεσαν την έντονη αντίδραση του γερμανού μοναχού και θεολόγου Μαρτίνου Λουθήρου.

Ο Λούθηρος διαμαρτυρόμενος θυροκόλλησε, τον Οκτώβριο του 1517, σε εκκλησία της Βιτεμβέργης έναν κατάλογο από 95 θέσεις, δηλαδή επιχειρήματα που καταδίκαζαν τα συγχωροχάρτια και αμφισβητούσαν τις παπικές απόψεις και σε άλλα δογματικά ζητήματα. Ο πάπας αντέδρασε αφορίζοντας τον Λούθηρο ως αιρετικό.

Ο Λούθηρος όμως έκαψε δημόσια το έγγραφο (βούλλα) του αφορισμού του (1520). Η θρησκευτική αυτή διαμάχη θορύβησε τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Γερμανίας) Κάρολο Ε', ο οποίος, φοβούμενος διάσπαση της ενότητας των γερμανικών χωρών, κάλεσε τον Λούθηρο να απολογηθεί ενώπιον της Δίαιτας* στην πόλη Βορμς (Worms). Όταν ο Λούθηρος αρνήθηκε να αναιρέσει τις απόψεις του, η Δίαιτα τον καταδίκασε ως αιρετικό και τον έθεσε εκτός νόμου. Ο Λούθηρος σώθηκε τότε χάρη στην επέμβαση του εκλέκτορα της Σαξονίας», ο οποίος τον έκρυψε στον πύργο του, στο Βάρτμπουργκ.

Το κήρυγμα του Λουθήρου, ως τοπικό θρησκευτικό κίνημα, αλλά και ως πυρήνας μιας ευρύτερης μεταρρυθμιστικής έκρηξης, είχε αποφασιστική επίδραση στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική πραγματικότητα, όχι μόνον της Γερμανίας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Όταν το 1529 η Δίαιτα αποκήρυξε τον Λουθηρανισμό, οι γερμανοί ηγεμόνες που ήταν οπαδοί του Λουθήρου αντιτάχθηκαν και διαμαρτυρήθηκαν για τη δίωξη των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Η διαμαρτυρία αυτή, από την οποία ονομάστηκαν και προτεστάντες ή διαμαρτυρόμενοι (από το λατινικό ρήμα protestor: διαμαρτύρομαι), δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Τον επόμενο χρόνο υπέβαλαν στη Δίαιτα που συγκλήθηκε στην γερμανική πόλη Αυγούστα υπόμνημα με τις βασικές αρχές του λουθηρανισμού, γνωστό ως Ομολογία της Αυγούστας (1530).

• ΠΟΙΕΣ ΗΤΑΝ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΥΡΩΠΗ;

Η προτεσταντική μεταρρύθμιση προκάλεσε, εκτός από θρησκευτικές, γενικότερες μεταβολές στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Η μετάφραση της Βίβλου σε εθνικές γλώσσες συνέβαλε στην ανάπτυξη των εθνικών λογοτεχνιών και στη σφυρηλάτηση της εθνικής συνείδησης. Εξάλλου, η απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων του ανθρώπου δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την εξέλιξη των επιστημών, τον εκδημοκρατισμό των θεσμών, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ελευθερία. Στη Γερμανία, ιδιαίτερα αιματηρός υπήρξε ο τριακονταετής πόλεμος (1618-1648) μεταξύ προτεσταντών και ρωμαιοκαθολικών, ο οποίος όμως αυτή τη φορά, έλαβε πανευρωπαϊκές διαστάσεις. Η Συνθήκη της Βεστφαλίας (1648) έβαλε τέλος στη σύγκρουση αυτή, που σηματοδότησε οριστικά και τη συρρίκνωση της δύναμης του γερμανού αυτοκράτορα. Στην Αυστρία οι ηγεμόνες καταδίωξαν τους προτεστάντες και ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος ΙΔ΄ απαγόρευσε (1685) τον προτεσταντισμό.

• ΠΟΙΑ ΜΟΡΦΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΕ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΟΥ 16ου ΚΑΙ ΤΟΥ 17ου ΑΙΩΝΑ;

Οι νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν το 16ο αι. ευνόησαν στην Ευρώπη τη βαθμιαία εδραίωση της απόλυτης μοναρχίας ή απολυταρχίας. Στη Γαλλία ο απολυταρχισμός φθάνει στο απόγειο του με τον Λουδοβίκο ΙΔ΄ (1638-1715), που θεωρεί τον εαυτό του αντιπρόσωπο του Θεού στο βασίλειο του. Στην Αγγλία η μοναρχία ήταν παραδοσιακά ηπιότερη, γιατί ίσχυαν περιορισμοί στην εξουσία του βασιλιά. Έτσι, η προσπάθεια ορισμένων βασιλέων να προβούν σε θρησκευτικές διώξεις, παραμερισμό του κοινοβουλίου και άσκηση απολυταρχικής διακυβέρνησης προκάλεσε εμφύλιο πόλεμο (1642-1649) και είχε ως αποτέλεσμα την κατάργηση της βασιλείας.

• ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΟΥ 17ου ΑΙΩΝΑ;

Μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα οι βιοτεχνίες έχουν παραδοσιακό χαρακτήρα, στηρίζονται δηλαδή σε οικογενειακά κεφάλαια και έχουν τοπικό χαρακτήρα. Αλλά με την εκμηχάνιση, δηλ. τη χρήση μηχανών, και στη συνέχεια τη χρησιμοποίηση γαιάνθρακα και ατμού μεταβάλλονται σε βιομηχανίες με πολλαπλάσια κεφάλαια. Οι οικονομικές, κοινωνικές και τεχνολογικές μεταβολές διαμόρφωσαν τις κατάλληλες συνθήκες για ραγδαίες εξελίξεις τον επόμενο (18ο) αιώνα. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε Βιομηχανική Επανάσταση. Το μεγάλο ατλαντικό εμπόριο με τις αποικίες της Αμερικής γνωρίζει μεγάλη άνθηση, αλλά η πλέον προσοδοφόρα εμπορική δραστηριότητα είναι για τους Ευρωπαίους το λεγόμενο τριγωνικό εμπόριο, γιατί διεξάγεται σε τρεις φάσεις μεταξύ Ευρώπης, Αφρικής και Αμερικής: Οι Ευρωπαίοι μεταφέρουν στην Αφρική μικροεμπορεύματα, από εκεί αγοράζουν σκλάβους που τους ανταλλάσσουν στην Αμερική με αποικιακά προϊόντα (ζάχαρη, καφέ κ.ά.), τα οποία στη συνέχεια μεταφέρουν στην Ευρώπη. Τα οφέλη από τις οικονομικές μεταβολές καρπώνεται η αστική τάξη, η οποία συνεχώς ισχυροποιείται και γίνεται η κυρίαρχη δύναμη των εξελίξεων στη δυτική Ευρώπη. Ο υπόλοιπος πληθυσμός, δηλαδή οι αγρότες, οι χωρικοί και τα ασθενέστερα στρώματα των πόλεων (εργάτες, μικροεπαγγελματίες και άλλοι) ζουν σε άθλιες συνθήκες και δεν έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν ακόμα και τα απολύτως αναγκαία. Έτσι, η κοινωνία διακρίνεται σε τρεις τάξεις με ποσοτικές και ποιοτικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη χώρα: : τον Κλήρο, τους Ευγενείς και την Τρίτη Τάξη. Κυριότερο χαρακτηριστικό της κοινωνίας αυτής είναι η άνιση κατανομή του πλούτου.

• ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ;

Τα υψηλά κέρδη προκάλεσαν μεγάλη συσσώρευση κεφαλαίων που αναζητούσαν επενδυτικές διεξόδους στη βιοτεχνική παραγωγή. Παράλληλα, παρατηρήθηκε δημογραφική έκρηξη και αυξημένη ζήτηση αγαθών λόγω της βελτίωσης των όρων διαβίωσης των πληθυσμών,ενώ μεγάλες μάζες του αγροτικού πληθυσμού συνέρρεαν στις πόλεις για να εργαστούν στις βιοτεχνίες. Αυτές δεν θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση, αν δεν μετεξελίσσονταν σε βιομηχανίες, αξιοποιώντας τη νέα τεχνολογία και τις νέες πηγές ενέργειας, τη χρήση δηλαδή των μηχανών, του γαιάνθρακα και του ατμού. Με την τελειοποίηση της ατμομηχανής από τον Βατ (1736-1819) ο ρυθμός και η ποσότητα της παραγωγής αυξήθηκαν κατακόρυφα. Η μηχανή διαδόθηκε ταχύτατα, αρχικά στην υφαντουργία και αργότερα στη μεταλλουργία. Οι μεταβολές αυτές διαμόρφωσαν τις κατάλληλες συνθήκες για την έναρξη ενός ριζικού οικονομικού μετασχηματισμού, της βιομηχανικής επανάστασης, κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, που ξεκίνησε πρώτα από την Αγγλία, για να επεκταθεί κατά το 19ο αιώνα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

• «Στον 18ο αιώνα, το δουλεμπορικό πλοίο φέρνει στην Αφρική ράβδους σιδήρου, χάντρες, υφάσματα . Σε αντάλλαγμα όλων αυτών των ειδών λαϊκής κατανάλωσης ζητά σκλάβους. Οι σκλάβοι στοιβάζονται στην ακτή, αφού πρώτα ελεγχθεί η φυσική τους κατάσταση[...]. Μόλις οι μαύροι αγοραστούν μαρκάρονται με πυρακτωμένο σίδερο με τα αρχικά του ιδιοκτήτη και μετά τους μπαρκάρουν. Ξυρισμένοι και γυμνοί κοιμούνται ο ένας πάνω στον άλλο μέσα σε ακαθαρσίες. (...) Καθώς το ταξίδι διαρκεί δύο μήνες, τα αφεντικά αποδίδουν το θάνατο πολλών σκλάβων σε επιδημία (...) Πριν από την άφιξη του πλοίου στο λιμάνι, οι άρρωστοι πετάγονται στη θάλασσα. Τους άλλους τους παραταΐζουν και τους ντοπάρουν, για να φαίνονται σε καλή κατάσταση. (...) Και όταν ο σκλάβος αγοραστεί από κάποιον αφέντη της Βραζιλίας, της Κούβας ή της νότιας Αμερικής, ο γολγοθάς τους δεν έχει τελειώσει» . ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΚΕΙΜΕΝΟ, ΝΑ ΓΡΑΨΕΙΣ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΥΛΕΜΠΟΡΙΟ.

• ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΣΤΟΝ 17ο ΚΑΙ ΣΤΟΝ 18ο ΑΙΩΝΑ;

Η γαλλική λογοτεχνία ακολουθώντας τον κλασικισμό, παράγει έργα διαχρονικά με θεματογραφία κλασική ή σύγχρονη. Ο Μολιέρος (1622-1753), ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της περιόδου αυτής, διακωμωδεί την ανερχόμενη αστική τάξη της εποχής του. Η λογοτεχνική παραγωγή συνεχίζεται στη Γαλλία και κατά το 18ο αιώνα με τους εκπροσώπους του Διαφωτισμού, ενώ προς το τέλος του αιώνα αυτού εμφανίζεται ο Ρομαντισμός. Στην Αγγλία κυριαρχούν κατά την περίοδο αυτή ρεαλιστικές και ανθρωποκεντρικές τάσεις, ενώ στη Γερμανία δίνεται έμφαση στο συναίσθημα και στην παράδοση. Κορυφαίοι γερμανοί συγγραφείς της περιόδου αυτής θεωρούνται ο Γκαίτε (1749-1832) με αντιπροσωπευτικό έργο τον Φάουστ, και ο Σίλλερ (1759-1805). • ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΤΟΥ 17ου ΑΙΩΝΑ;

Τον δρόμο για τη νεώτερη επιστήμη, που άνοιξε ο Βάκωνας, συνέχισε ο γάλλος Ρενέ Ντεκάρτ (1596-1650) που θεμελίωσε τον ορθολογισμό. υποστηρίζοντας ότι η κύρια πηγή της κάθε αλήθειας είναι η λογική απόδειξη. Τον ορθολογισμό, επίσης, και τον εμπειρισμό χρησιμοποίησε ο άγγλος φιλόσοφος Τζον Λοκ (1632-1704) ως βάση για την ερμηνεία και τη βελτίωση της κοινωνίας. Το επιστημονικό πνεύμα επιβάλλεται, όταν ο Ισαάκ Νεύτων (1643-1 727) διατυπώνοντας το νόμο της παγκόσμιας έλξης (1687) έδειξε ότι ο κόσμος λειτουργεί με βάση ορισμένους σταθερούς νόμους.

• ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ; ΠΟΙΟΙ ΗΤΑΝ ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΟΥ;

Ο επιστημονικός στοχασμός γεννά την αισιοδοξία ότι η λογική και η εφαρμογή παρόμοιων νόμων στα κοινωνικά φαινόμενα θα φέρουν στον άνθρωπο την ελευθερία, την αρμονία και την ευημερία. Προβάλλεται έτσι, κατά τον 18ο αιώνα, ένα γενικότερο αίτημα για βαθιές μεταβολές σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, το οποίο εντάσσεται στο κίνημα του Διαφωτισμού. Το κίνημα αυτό αποσκοπούσε στην αποδέσμευση της ανθρώπινης σκέψης από κάθε ιδεολογική, θρησκευτική ή φιλοσοφική προκατάληψη. • Κυριότεροι εκπρόσωποι του Διαφωτισμού ήταν ο Βολταίρος (1694-1778), ο Ζαν Ζακ Ρουσσό (1712-1788), ο Μοντεσκιέ (1698-1755), ο Ντενί Ντιντερό (1713-1784), ο Ντ'Αλαμπέρ και ο βαρώνος Χόλμπαχ.

• «Όλοι οι άνθρωποι είναι από τη φύση ελεύθεροι και ίσοι [...]. 'Εχουν εμπιστευθεί με συμφωνία στην εκτελεστική εξουσία τη διακυβέρνηση [...]. Η εκτελεστική εξουσία παραβιάζει την υποχρέωσή της αυτή, όταν προσπαθεί να επιβάλει αυθαίρετα τη βούλησή της [...]. Τότε, ο λαός ως ανώτατη εξουσία, έχει το δικαίωμα να αντιδράσει και να εγκαθιδρύσει ένα νέο πολιτικό σύστημα» . * ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ "ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ" ΤΟΥ ΤΖΟΝ ΛΟΚ, ΝΑ ΓΡΑΨΕΙΣ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΑ (souverain: βασιλιά, προέδρου), ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ (force executive: βασιλιά, προέδρου, πρωθυπουργού-κυβέρνησης) ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ (ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ: force législative).

• ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ (1787);

Το Σύνταγμα αυτό, που ισχύει με ορισμένες τροποποιήσεις ως σήμερα, στηρίζεται στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών και προβλέπει μια ομοσπονδιακή κεντρική κυβέρνηση με αρμοδιότητες για την εξωτερική πολιτική, την άμυνα και τα οικονομικά. Κάθε Πολιτεία όμως διατηρεί τη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία σε θέματα της τοπικής αυτοδιοίκησης, της αστυνομίας, της δικαιοσύνης και της εκπαίδευσης. Η νομοθετική εξουσία του ομόσπονδου κράτους ανήκει στο Κογκρέσο, που αποτελείται από δύο σώματα, τη Βουλή και τη Γερουσία. Κάθε Πολιτεία εκπροσωπείται στη Βουλή από αριθμό αντιπροσώπων κατ’ αναλογίαν του πληθυσμού της, ενώ στη Γερουσία από δύο Γερουσιαστές, ανεξαρτήτως του πληθυσμού της. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον Πρόεδρο, που εκλέγεται από εκλέκτορες για τέσσερα χρόνια. Τέλος, η δικαστική εξουσία, με επικεφαλής το Ανώτατο Δικαστήριο, είναι ανεξάρτητη. Το Αμερικανικό Σύνταγμα, όπως και η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, απηχεί βέβαια και μεταφέρει στο πρακτικό πεδίο τις ιδέες του Διαφωτισμού. Ταυτόχρονα όμως προχωρεί περισσότερο, καθιερώνοντας δύο άγνωστους μέχρι τότε πολιτειακούς θεσμούς, τον θεσμό της ομοσπονδίας και αυτόν της αβασίλευτης δημοκρατίας.

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

Kατά κάποιους ιστορικούς της τέχνης, ο όρος «Αναγέννηση» σημαίνει την ενασχόληση με όλους τους τομείς της επιστήμης, της τέχνης και της λογοτεχνίας.

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ HOMO UNIVERSALIS

Σύμφωνα με το κείμενο του Καστιλιόνε που ακολουθεί, ο «καθολικός άνθρωπος» είναι αυτός που αναζητά νέες ιδέες και νέους τρόπους έκφρασης, με αποτέλεσμα να στρέφεται προς τον ελληνορρωμαϊκό πολιτισμό και να επιδίδεται στη συστηματική μελέτη, μετάφραση και τον σχολιασμό των αρχαίων συγγραφέων: «Θέλω τον αυλικό ευγενή, πνευματώδη, ευφυή και χαριτωμένο. Εκτιμώ ότι το πραγματικό επάγγελμα του αυλικού πρέπει να είναι αυτό της ενασχόλησης με τα όπλα. Πρέπει να είναι δυνατός και φοβερός ενώπιον των εχθρών, αλλά σε όλες τις άλλες περιπτώσεις πρέπει να είναι ανθρώπινος, μετρημένος και σοβαρός. Θέλω να γνωρίζει όχι μόνον τα λατινικά αλλά και τα ελληνικά, να γνωρίζει να γράφει σε στίχους και σε πεζό. Θα ήθελα επίσης να γνωρίζει πολλές ξένες γλώσσες. Θα έπρεπε εξίσου να γνωρίζει να κολυμπά, να αθλείται στο τρέξιμο και τη λιθοβολία.. Η μόρφωσή του θα μου φαινόταν ανεπαρκής, αν δεν είχε γνώσεις μουσικής». (Baldassar Castiglione, Ο αυλικός, 1528)

ΠΟΛΕΙΣ ΟΠΟΥ ΕΔΡΑΣΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΕΣ

Οι ανθρωπιστές διανοούμενοι της Αναγέννησης έδρασαν στη Φλωρεντία, στη Βενετία και στη Ρώμη κυρίως.

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ "ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ"

Στη "Δευτέρα Παρουσία" της Capella Sixtina (παρεκκλήσιο του Αγίου Σέξτου στο Βατικανό) ο Μιχαήλ Άγγελος παρουσιάζει ένα μεσαιωνικό θρησκευτικό θέμα υπό μια νέα οπτική.

ΣΕ ΤΙ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΟΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΑΚΟΙ ΛΟΓΙΟΙ

Η συμβολή του αναγεννησιακού λογίου στην αναβίωση των κλασικών σπουδών έγκειται στο ότι δεν μελετά τον αρχαίο πολιτισμό μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά επιχειρεί να αντλήσει από αυτόν αξίες για τη θεμελίωση του συγχρόνου του κόσμου.

ΓΙΑΤΙ ΗΡΘΑΝ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΙΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

Ο Σχολάριος, ο Γεννάδιος και ο Πλήθων Γεμιστός αρχικά ήρθαν στην αναγεννησιακή Ιταλία κυρίως για να συζητήσουν δογματικά ζητήματα που αφορούσαν την Εκκλησία και το δόγμα.

ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΛΛΟ ΖΩΓΡΑΦΟ ΣΥΝΑΝΤΟΥΜΕ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ CAPELLA SIXTINA ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΑΓΓΕΛΟΥ;

Στην Καπέλα Σιξτίνα ο Μιχαήλ Άγγελος απεικονίζει μια σειρά θεμάτων, που τα συναντούμε, επίσης, στα έργα του Ραφαέλο.

ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ;

H κατεξοχήν αποκάλυψη της Αναγέννησης, σε ό,τι αφορά τις φυσικές επιστήμες ήταν τα πειράματα και οι εμπειρικές παρατηρήσεις που ακύρωναν τις απόλυτες απόψεις του Αριστοτέλη.

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΠΛΑΣΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΙΧΑΗΛ ΑΓΓΕΛΟ;

Η χαρακτηριστική απεικόνιση των Πρωτοπλάστων, τη στιγμή που ο Θεός τούς εξορίζει από τον Παράδεισο, φιλοτεχνημένη από τον Μιχαήλ Άγγελο, προέρχεται από το παρεκκλήσι του Άγιου Σέξτου, στο Βατικανό, το γνωστό ως "Καπέλα Σιξτίνα".

ΑΠΟ ΠΟΙΟΝ ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΚΕ ΤΗΝ "ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ" ΤΟΥ Ο ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ;

Ο πίνακας του Ελ Γκρέκο "Αποκαθήλωση" είναι εμπνευσμένος από το γλυπτό σύμπλεγμα της αποκαθηλώσεως του Ιησού "Πιετά" του Μιχαήλ Άγγελου

ΠΟΥ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ Η ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΙΤΡΟΥΒΙΟ;

Η παρακάτω απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος από τον Βιτρούβιο παραπέμπει στον ολοκληρωμένο άνθρωπο, τα μέλη του οποίου διακρίνονται από αρμονία των αναλογιών.

ΤΙ ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΑ Ο ΒΙΤΟΡΕ ΚΑΡΠΑΤΣΙΟ ΣΤΟ STUDIOLO ΤΟΥ;

O Bιτόρε Καρπάτσιο στο “Studiolo” απεικονίζει ένα χαρακτηριστικό ανθρωπιστή λόγιο στο γραφείο του.

ΠΟΙΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΑΚΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Ο ΜΠΟΤΙΤΣΕΛΙ ΣΤΗΝ "ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ" ΤΟΥ;

Στη «Λατρεία των Μάγων» ο Μποτιτσέλι ακολουθεί αντιπροσωπευτικά την αναγεννησιακή προσέγγιση στο ότι ακολουθεί κεντρική προοπτική, απεικονίζει τα πρόσωπα ως χαρακτηριστικούς αστούς της Αναγέννησης, εντάσσει τις μορφές σε ένα υποτυπώδες κτίσμα και επιστρατεύει τη φύση.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ Η "ΑΦΡΟΔΙΤΗ" ΤΟΥ ΜΠΟΤΙΤΣΕΛΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ;

Η «Αφροδίτη» του Μποτιτσέλι είναι χαρακτηριστικό έργο της Αναγέννησης, γιατί παρουσιάζει την ομορφιά του γυμνού ανθρώπινου σώματος.

Τα παρακάτω σχέδια αποδίδουν την εφαρμογή της προοπτικής στην οργάνωση του απεικονιζόμενου θέματος πάνω στον καμβά των ζωγράφων.

Αφού σχεδιαστεί η γραμμή του ορίζοντα και οριστεί η οπτική γωνία, σχεδιάζονται και οι "γραμμές φυγής".

Στο επόμενο στάδιο, ο ζωγράφος επιλέγει πού θα τοποθετήσει τις φιγούρες του πίνακά του

Η ίδια διαδικασία ακολουθείται σε όλα τα ζωγραφικά έργα.

Αφού σχεδιαστούν οι γραμμές φυγής, αποδίδονται και οι προοπτικές παραμορφώσεις των όγκων. Αυτό ισχύει και στον σχεδιασμό ενός κτηρίου (π.χ. ενός βαπτιστηρίου)

Η τελική οικοδόμηση του κτίσματος βασίζεται απολύτως στο προοπτικό σχέδιο που έχει προηγηθεί.

Κάθε σχέδιο είναι ένα προοπτικό σχέδιο, δηλαδή εντάσσει τους επιμέρους όγκους στην προοπτική παραμόρφωση που ορίζουν οι γραμμές φυγής.

Με άλλα λόγια, κάθε σχέδιο παρίσταται ως "οικοδόμημα", μέσα στους "τοίχους" του οποίου θα εγκιβωτισθούν οι ανθρώπινες φιγούρες.

Οι σημαντικότερες φιγούρες της "Σχολής των Αθηνών" του Ραφαέλλο είναι οι φιλόσοφοι Πλάτων και Αριστοτέλης, που αποδίδονται σε κεντρική προοπτική. Γύρω τους παρατάσσονται, σε διάφορες στάσεις, όλοι οι άλλοι μεγάλοι φιλόσοφοι της κλασικής εποχής.

Η προοπτική αλλάζει ριζικά τη θεώρηση (την εικαστική, εννοείται, θεώρηση) του κόσμου από τον καλλιτέχνη της Αναγέννησης.

ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΕΤΕ ΜΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ (ΠΕΡΑΝ ΤΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ) ΠΟΥ ΑΠΟΔΙΔΕΙ ΤΟ ΒΑΘΟΣ.

Χαρακτηριστική τεχνική των καλλιτεχνών της Αναγέννησης είναι η απόδοση του προοπτικού βάθους με σφουμάτο.

ΜΟΙΑΖΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟΝ HOMO UNIVERSALIS ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ;

Ο σύγχρονος άνθρωπος, απορροφημένος από την υψηλή τεχνολογία, την πρόοδο της επιστήμης και την κυριαρχία του στη φύση, ΔΕΝ θυμίζει καθόλου τον homo universalis, το πρότυπο ολοκληρωμένου ανθρώπου γης Αναγέννησης, επειδή έχει χάσει την εποπτεία της πολύπλευρης προσωπικότητας, γιατί είναι τόσο τεχνοκράτης που έχει χάσει την αγάπη για τη δημιουργική ζωή και την πίστη στις σωματικές και ψυχικές του δυνάμεις.

ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΔΥΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΥΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

Χαρακτηριστικά ονόματα αρχιτεκτόνων της Αναγέννησης ήταν οι Λέον Μπατίστα Αλμπέρτι και Φίλιππο Μπρουνελέσκι.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ Η ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ "ΣΧΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ" ΤΟΥ ΡΑΦΑΕΛΛΟ;

Η «Σχολή των Αθηνών» του Ραφαέλλο είναι χαρακτηριστική αναγεννησιακή τοιχογραφία, γιατί αναπαριστά τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τον Διογένη τον Κυνικό, και έτσι εμμέσως συμβολίζει την Αρχαιότητα, προς την οποία στράφηκαν οι λόγιοι της Αναγέννησης.

ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΤΡΕΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

Τρια χαρακτηριστικά ονόματα επιστημόνων της Αναγέννησης ήταν οι Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Αντρέ Βεζάλ (ιους) και Ιωάννης Γουτεμβέργιος.

ΠΟΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΩΦΕΛΗΘΗΚΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΡΟΗ ΧΡΥΣΟΥ ΚΑΙ ΑΡΓΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΙΣΠΑΝΩΝ, ΤΩΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΩΝ, ΤΩΝ ΟΛΛΑΝΔΩΝ, ΤΩΝ ΒΕΛΓΩΝ, ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΑΛΛΩΝ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΩΝ;

Από τις νέες οικονομικές καταστάσεις που διαμορφώθηκαν στις μητροπόλεις της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, της Αγγλίας και της Γαλλίας κυρίως επωφελήθηκαν και πλούτισαν οι μεταπράτες, οι έμποροι και οι τραπεζίτες, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί σημαντικά η δύναμη της αστικής τάξης.

ΠΟΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΑΝ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΕΝΟΒΑΣ;

Μετά από την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, τα λιμάνια της Σεβίλλης, της Λισαβόνας και της Αμβέρσας απέκτησαν μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα από εκείνα της Βενετίας και της Γένουας.

ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ, Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΕΞΕΛΙΧΘΗΚΕ ΣΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ "ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ". ΓΙΑΤΙ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΣΑΣ, ΠΟΛΛΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΗΓΕΜΟΝΕΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΑΝ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΤΟΥ 'ΡΩΜΑΙΟΥ' ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ;

ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΗΚΑΝ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΣΕ ΠΟΛΙΧΝΕΣ, ΚΙ ΕΠΕΙΤΑ ΣΕ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ. ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ ΜΙΑΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ.

Η ανάπτυξη των πόλεων συνδυάζεται με την εμφάνιση μιας νέας τάξης, της τάξης που η ύπαρξή της είναι άμεσα συνυφασμένη με την ανάπτυξη του εμπορίου, της βιοτεχνίας και των δραστηριοτήτων των σχετικών με το χρήμα. Είναι αναγκαία μια μετατόπιση εξουσιών που θα εξυπηρετεί καλύτερα τις νέες λειτουργίες της πόλης. Παρατηρείται έτσι το φαινόμενο πολλές πόλεις να διεκδικούν και να αποσπούν λιγότερο ή περισσότερο εκτεταμένα δικαιώματα αυτοδιοίκησης. Οι διεκδικήσεις αυτές σε πολλές πόλεις προέρχονται από μια ένωση κατοίκων δεμένων με όρκο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι πόλεις με τις πιο διευρυμένες ελευθερίες να αποκαλούνται «κοινότητες» ή «κομμούνες». Το γεγονός ότι σε πολλές πόλεις συμμετείχε στην κοινότητα ολόκληρος ο αστικός πληθυσμός μπορεί εκ πρώτης όψεως να δώσει την εντύπωση ότι την συγκεκριμένη περίοδο εκδηλώθηκε μια «επανάσταση των αστών». Οι παλιοί φορείς της εξουσίας - επίσκοποι, εφημέριοι, κληρικοί των καθεδρικών ναών, μοναχοί, χωροδεσπότες, ιππότες, πρωτότοκοι γιοί ευγενών οικογενειών που μετανάστευσαν στην πόλη – συνυπάρχουν με τη νέα άρχουσα τάξη. Παράλληλα, υπάρχει μια ταξική διαστρωμάτωση που οφείλεται στις μεγάλες διαφορές περιουσίας. Δίπλα στην αστική αριστοκρατία και στους πλούσιους μεγαλέμπορους αστούς, δημιουργείται μια «μεσοαστική» τάξη που αποτελείται από βιοτέχνες, μικρεμπόρους, γραφιάδες κ.α. Τεχνίτες και υπάλληλοι αποτελούν τον «κοσμάκη» (popolo minuto) και ακόμα πιο κάτω οι απόκληροι της αστικής κοινωνίας - ξεριζωμένοι αγρότες, δραπέτες, θύματα του λοιμού ή της ανασφάλειας κλπ. Φαίνεται λοιπόν ότι στις περισσότερες πόλεις κυριαρχούσε μια ολιγαρχία εύπορων εμπόρων, η οποία δεν συγκρούεται με την παλιά αριστοκρατία για ν’ αποκτήσει προνόμια και ελευθερίες, αλλά συνεργάζεται με αυτή για τη διατήρηση της ισχύος στα χέρια των πλουσιότερων. Η εξουσία, ακόμη και μετά την εμφάνιση του κοινοτικού κινήματος, παραμένει στα χέρια μιας ολιγαρχίας που προέρχεται από τη συνεργασία της αριστοκρατίας της γης και της νέας «αριστοκρατίας του χρήματος» και η οποία αποτελεί μέρος του φεουδαρχικού συστήματος χωρίς να έρχεται σε αντίθεση μαζί του.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ;

Πολλοί ιστορικοί και θεολόγοι, κυρίως από το 19ο έως σήμερα, προσπάθησαν να ανιχνεύσουν τα αίτια της εικονομαχίας. Κάποιοι θεώρησαν ότι τα κίνητρα υπήρξαν αποκλειστικά θεολογικά, κάποιοι άλλοι μίλησαν για μία μεταρρύθμιση στην βυζαντινή κοινωνία, ενώ άλλοι αναφέρθηκαν σε κίνητρα οικονομικά και πολιτικά. Σήμερα πολλοί θεωρούν ότι ρίζες της εικονομαχίας υπήρξαν: α) Η προσπάθεια των Ισαύρων να εξουσιάσουν την εκκλησία, και να επωφεληθούν από την περιουσία των μοναστηριών. β) Σε πολιτικά αίτια, αφού οι εικονομάχοι αυτοκράτορες χρησιμοποίησαν την πρόφαση της προσπάθειας να περιστείλουν την ασυδοσία κάποιων μοναχών, στην πραγματικότητα σκοπό είχαν να αποσπάσουν την εκπαίδευση από τα χέρια της Εκκλησίας και να τονώσουν την μοναρχική εξουσία με την απόσπαση του λαού από την επιρροή της Εκκλησίας. γ) Παράλληλα οι κρατούντες ένιωθαν μεγάλο φόβο για την αύξηση της ήδη μεγάλης δύναμης της Εκκλησίας στο λαό λόγω των κοινωφελών ιδρυμάτων της (νοσοκομεία, γηροκομεία κ.α. και τέλος δ) Οι εικονομάχοι ήταν επηρεασμένοι από την αίρεση των μονοφυσιτών, τον ωριγενισμό και από τις μονοθεϊστικές θρησκείες, Ιουδαϊσμό και Μονοθεϊσμό, στις οποίες απαγορευόταν η απεικόνιση της Θεότητας. Ταυτόχρονα την εχθρική στάση απέναντι στις εικόνες καλλιεργήθηκε κυρίως στα χρόνια των Ισαύρων. Αυτοί προσπάθησαν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις, για να πλησιάσουν πολιτικά τους Μωαμεθανούς και τους Ιουδαίους και να τους ενσωματώσουν ευκολότερα στην αυτοκρατορία. Τέλος σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι θεολογικές παρεκκλίσεις μερικών πιστών που λάτρευαν όχι το εικονιζόμενο πρόσωπο αλλά την συγκεκριμένη φορητή εικόνα ως θαυματουργή.

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΠΟΥ ΣΑΣ ΔΙΝΩ (ΕΙΚΟΝΟΛΑΤΡΕΣ) ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΤΑΔΙΚΗΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ (ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΟΙ), ΝΑ ΠΕΙΤΕ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΣΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ.

ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΟΤΟΠΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΚΛΑΒΗΝΙΕΣ;

Στρατιωτόπια: Είναι τα κτήματα, που παραχωρούνταν στους στρατιώτες-αγρότες, κοντά στα σύνορα της πρωτεύουσας, και από τα έσοδα των οποίων εξασφάλιζαν και συντηρούσαν τον εξοπλισμό τους και το άλογό τους. Το κτήμα και η υποχρέωση για στρατιωτική υπηρεσία μεταβιβάζονταν απ΄ τον πατέρα στον πρωτότοκο γιό.

Σκλαβηνίες: Δημιουργήθηκαν αρχές του 7ου αιώνα, όταν Σλάβοι εγκαταστάθηκαν μόνιμα σε εδάφη της σημερινής Ελλάδας. Ήταν δηλαδή, αυτόνομες νησίδες σλαβικού πληθυσμού σκορπισμένες ανάμεσα σε ντόπιους. Στη διάρκεια του 9ου αιώνα, οι σκλαβηνίες που βρίσκονταν ΒΔ της χερσονήσου του Αίμου, εξελίχθηκαν στα πρώτα κρατίδια Σέρβων και Κροατών. Η ύπαρξη και η ανάπτυξη αυτών των κρατιδίων, διευκόλυνε τον εκχριστιανισμό των δύο λαών επί Βασιλείου Α΄. Οι σκλαβηνίες που βρίσκονταν νότια της χερσονήσου του Αίμου, άρχισαν να ενσωματώνονται στη θεματική διοίκηση του Βυζαντίου. Αρχικά οι σκλαβηνίες ήταν ημιαυτόνομες και πλήρωναν φόρο υποτέλειας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΗΓΗ (Ιωάννης Εφέσου, Εκκλησιαστική Ιστορία, ΙΙI, ΣΤ', 25, έκδ. E.W. Brooks, Λουβαίν 1952, 248-249) ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΥ: "Το τρίτο έτος από τον θάνατο του Ιουστίνου, επί της βασιλείας του νικηφόρου Τιβερίου, ο καταραμένος λαός των Σκλαβήνων διέδραμε όλη την Ελλάδα, τη χώρα των Θεσσαλονικέων και ολόκληρη τη Θράκη: κυρίευσαν πολλές πόλεις και κάστρα, λεηλάτησαν και πυρπόλησαν την ύπαιθρο, απήγαγαν αιχμαλώτους και έγιναν κύριοι της χώρας, όπου κλείνουν, χωρίς φόβο, τέσσερα χρόνια διαμονής Και έγιναν πλούσιοι αρπάζοντας χρυσάφι, ασήμι, αγέλες αλόγων και πολλά όπλα. Έμαθαν ακόμη να πολεμούν καλύτερα από τους Ρωμαίους, ενώ προηγουμένως ήταν πρωτόγονοι άνθρωποι, δεν τολμούσαν να βγουν από τα δάση και τους πυκνοδασωμένους τόπους τους και (σχεδόν ) αγνοούσαν τα όπλα, αφού χρησιμοποιούσαν μόνο λογχάδια (κοντές λόγχες)".

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ: Η ένταξη ξένων στρατιωτών στον αυτοκρατορικό στρατό της πρώιμης βυζαντινής περιόδου αποτέλεσε μια εσωτερική επιλογή του Βυζαντινού κράτους κατά τους 4ο – 6ο αι. Η κεντρική διοίκηση της αυτοκρατορίας ευνόησε τη μαζική πρόσληψη «βαρβάρων» πολεμιστών στους βυζαντινούς σχηματισμούς μάχης κατά την περίοδο 324-565, προκειμένου να ενισχύσει τη στρατιωτική της δύναμη. Η συγκεκριμένη διαδικασία υποδηλώνεται γενικότερα στη σύγχρονη έρευνα ως «εκβαρβαρισμός» (αγγλ. Barbarization, γερμ. Barbarisierung) ή ειδικότερα «γερμανοποίηση» (αγγλ. Germanization, γερμ. Germanisierung), δηλαδή ένταξη γερμανικών φύλων του Ρήνου και του Δούναβη στις ένοπλες δυνάμεις της ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Για την επίτευξη της στρατιωτικής σύμπραξης και την εύκολη στρατολόγηση, η βυζαντινή ηγεσία συνδεόταν μέσω επίσημων συνθηκών με λαούς και κράτη πέρα από τα σύνορα της αυτοκρατορίας, με μικρότερες ομάδες προσφύγων που επιζητούσαν να μετοικήσουν στη αυτοκρατορία και, σπανιότερα, ακόμη και με επιδρομείς. Το κείμενο του ιστοριογράφου απηχεί την οπτική ενός εκκλησιαστικού παράγοντα, και ως εκ τούτου διακρίνεται από φανατισμό και απουσία αντικειμενικου κριτηρίου. Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο κείμενο είναι η υπερβολή, η χρήση λέξεων "καταδικαστικών" όπως : "ο καταραμένος λαός των Σκλαβήνων", οι εκφράσεις "λεηλάτησαν και πυρπόλησαν", το επίθετο "πρωτόγονοι" που αφορά τους Σλάβους, κοκ. Η σύγκριση με τη βυζαντινή δόξα είναι προφανής, και ως εκ τούτου προφανής είναι και η προκατάληψη του ιστορικού απέναντι στους νεοφερμένους Σκλαβήνους.

ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ;

Επί Ιουστινιανού έγινε συστηματική κωδικοποίηση του Δίκαιου: το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού είναι η σπουδαιότερη πτυχή της εσωτερικής του πολιτικής. Το κύριο μέρος του νομοθετικού έργου ήταν γραμμένο στη λατινική· οι καινούργιοι, ωστόσο, νόμοι εκδόθηκαν στην ελληνική γλώσσα για να είναι κατανοητοί από το λαό. Η κωδικοποίηση των νόμων της εποχής του Ιουστινιανού έγινε γνωστή το 16ο αιώνα ως Corpus juris civilis (αστικό δίκαιο) και αποτέλεσε τη βάση της νεότερης νομοθεσίας των ευρωπαϊκών κρατών. Ο Ιουστινιανός ανέλαβε το έργο να συνθέσει σ' έναν ενιαίο κώδικα, όλους τους αυτοκρατορικούς νόμους, καθώς επίσης και να αναθεωρήσει τα παλιότερα νομικά συγγράμματα. Το έργο αυτό προχώρησε εκπληκτικά γρήγορα και ο κύριος βοηθός και εμπνευστής του ήταν ο Τριβωνιανός. Ετσι τον Απρίλιο του 529 η εργασία αυτή κατέληξε στον Κώδικα του Ιουστινιανού (Codex Ioustinianus). Χωριζόταν σε δέκα βιβλία και περιείχε όλους τους νόμους που εκδόθηκαν από την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού μέχρι τον Ιουστινιανό και έγινε πια ο αυθεντικός Κώδικας Νόμων της Αυτοκρατορίας. Ο Τριβωνιανός ανέλαβε να αναθεωρήσει τα έργα όλων των κλασσικών νομομαθών, συστηματοποιώντας το υλικό και αφαιρώντας τις αντιφάσεις που είχαν. Μετά από τρία χρόνια πραγματικά ο νέος Κώδικας δημοσιεύθηκε και ονομάστηκε Digestum ή Πανδέκτης και χρησιμοποιήθηκε αμέσως από τους νομικούς της αυτοκρατορίας. Εκδόθηκε επίσης ένα νομικό εγχειρίδιο που προοριζόταν στην αρχή για τους φοιτητές. Ηταν χωρισμένο σε τέσσερα βιβλία και ονομαζόταν Εισηγήσεις (Institutiones). Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούν εδώ και τα διατάγματα που κυκλοφόρησαν μετά το 534 και ονομάζονταν "Νεαραί" (Novelae).Οι περισσότεροι από τους νέους νόμους του Ιουστινιανού (σε αντίθεση με τον Κώδικα, τον Πανδέκτη και τις Εισηγήσεις, που ήταν γραμμένοι στα Λατινικά) γράφτηκαν στα Ελληνικά. Τα διατάγματα αυτά ήταν από τα τελευταία έργα του νομοθετικού έργου του Ιουστινιανού και είναι μια πολύ χρήσιμη πηγή για την ιστορία της εποχής αυτής.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ. ΚΑΤΟΠΙΝ, ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΗ ΒΑΘΕΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΥ ΕΠΕΦΕΡΕ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ . "Λίγα ζητήματα προκάλεσαν τόσο ατέρμονες και ζωηρές συζητήσεις στην ιστορική έρευνα και έλαβαν τόσο αντιφατικές απαντήσεις, όσο το πρόβλημα των σχέσεων του Κωνσταντίνου με τον Χριστιανισμό. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Κωνσταντίνος ήταν θρησκευτικά αδιάφορος και ότι υποστήριζε το Χριστιανισμό από καθαρά πολιτικούς λόγους. Άλλοι πιστεύουν στην ειλικρινή μεταστροφή του και δέχονται ότι αυτή αποτέλεσε τον αποφασιστικό λόγο για την αλλαγή της θρησκευτικής πολιτικής της αυτοκρατορίας. Έχουν προβληθεί πολλά επιχειρήματα και για τις δύο αυτές ερμηνείες. Πραγματικά είναι δυνατό να θεμελιώσει κανείς την άποψη, ότι ο Κωνσταντίνος προσχώρησε στον Χριστιανισμό από πεποίθηση, ενώ άλλα επιχειρήματα επιτρέπουν την υπόθεση ότι έμεινε πιστός στις αρχαίες εθνικές παραδόσεις. Τέλος υπάρχουν ενδείξεις που οδηγούν στο συνδυασμό των δύο αντιφατικών υποθέσεων. Οπωσδήποτε η πολιτική σκοπιμότητα έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη στάση του Κωνσταντίνου. Είχε γίνει σε όλους φανερό, ακόμη και στον πιστό συνεργάτη του Διοκλητιανού, Γαλέριο, ότι εκείνος είχε χρεοκοπήσει με την τακτική των διωγμών και ότι η μεταφορά του κέντρου βάρους της αυτοκρατορίας προς την Ανατολή δεν μπορούσε να συμβιβασθεί με την εχθρική στάση απέναντι στο Χριστιανισμό. Είναι όμως εξίσου βέβαιο ότι ο Κωνσταντίνος είχε πλούσια θρησκευτικά βιώματα στη ζωή του, που σχετίζονται τόσο με το Χριστιανισμό όσο και με τις εθνικές θρησκείες, και επομένως δεν μπορεί να σταθεί η κατηγορία ή ο έπαινος ότι ήταν θρησκευτικά αδιάφορος απέναντι στο Χριστιανισμό". G. Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού κράτους, τ. 1, μετ. I. Παναγόπουλος εκδ. Στ. Βασιλόπουλος, σ. 105-106. ΤΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΒΓΑΖΕΤΕ ΣΥΓΚΡΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΕΞΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΧΑΡΤΕΣ;

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ, ΠΕΡΙΓΡΑΨΤΕ ΜΕ ΔΙΚΑ ΣΑΣ ΛΟΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ:

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΠΗΓΗ:

ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΤΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΒΑΡΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ. ΤΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΓΑΖΕΤΕ;

ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ, ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ (1204) ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ. (να μελετήσετε και τον χάρτη, στη σελ. 68 του βιβλίου σας). ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ;

ΤΙ ΠΑΡΙΣΤΑΝΕΙ Ο ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΧΑΡΤΗΣ;

ΜΕ ΠΟΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ;

ΠΩΣ ΛΕΓΟΝΤΑΝ ΟΙ ΔΟΥΛΟΠΑΡΟΙΚΟΙ ΠΟΥ ΔΕΣΜΕΥΟΝΤΑΝ ΜΕ ΟΡΚΟ ΥΠΟΤΕΛΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΕΟΥΔΑΡΧΗ;

ΠΟΙΟΣ ΦΡΑΓΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ ΙΔΡΥΣΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΙΣΧΥΡΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 800 μ.Χ. ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ;

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΡΟΒΙΓΓΕΙΩΝ (MEROVINGIENS ) ΒΑΣΙΛΕΩΝ;

ΠΟΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΕΙΧΑΝ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΩΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ;

ΠΟΙΟ ΠΟΛΥΣΤΙΧΟ ΕΠΙΚΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΟΙΗΜΑ ΥΜΝΟΥΣΕ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ ΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΡΑΒΕΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΡΟΝΣΕΒΟ;

ΠΟΙΟΣ ΔΙΑΣΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΕΙΡΑΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΛΥΜΑΙΝΟΤΑΝ ΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΕΠΙ ΣΟΥΛΤΑΝΟΥ ΣΟΥΛΕΪΜΑΝ;

ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΙΑΣ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΩΣ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ;

ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΠΟΙΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΕΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Ο ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ;

ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ ΜΙΑΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ.

ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΟΤΟΠΙΑ;

ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΚΛΑΒΗΝΙΕΣ;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΗΓΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΥ: "Το τρίτο έτος από τον θάνατο του Ιουστίνου, επί της βασιλείας του νικηφόρου Τιβερίου, ο καταραμένος λαός των Σκλαβήνων διέδραμε όλη την Ελλάδα, τη χώρα των Θεσσαλονικέων και ολόκληρη τη Θράκη: κυρίευσαν πολλές πόλεις και κάστρα, λεηλάτησαν και πυρπόλησαν την ύπαιθρο, απήγαγαν αιχμαλώτους και έγιναν κύριοι της χώρας, όπου κλείνουν, χωρίς φόβο, τέσσερα χρόνια διαμονής Και έγιναν πλούσιοι αρπάζοντας χρυσάφι, ασήμι, αγέλες αλόγων και πολλά όπλα. Έμαθαν ακόμη να πολεμούν καλύτερα από τους Ρωμαίους, ενώ προηγουμένως ήταν πρωτόγονοι άνθρωποι, δεν τολμούσαν να βγουν από τα δάση και τους πυκνοδασωμένους τόπους τους και (σχεδόν ) αγνοούσαν τα όπλα, αφού χρησιμοποιούσαν μόνο λογχάδια (κοντές λόγχες)". (Ιωάννης Εφέσου, Εκκλησιαστική Ιστορία, ΙΙI, ΣΤ', 25, έκδ. E.W. Brooks, Λουβαίν 1952, 248-249)

ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ;

ΑΠΟ ΠΟΙΟΥΣ ΤΙΤΛΟΥΣ (ΑΞΙΩΜΑΤΑ) ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΕΝΤΟΝΑ Ο ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ;

ΤΙ ΠΑΡΙΣΤΑΝΕΙ Ο ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΙΝΑΚΑΣ; ΠΟΙΑ ΣΧΕΣΗ ΕΧΕΙ ΤΟ ΘΕΜΑ ΑΥΤΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΣΤΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΙΚΟΥΣ ΛΑΟΥΣ;

ΤΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΑΥΤΟΣ Ο ΧΑΡΤΗΣ;

ΠΟΙΑ ΑΠΟΨΗ ΔΙΑΤΥΠΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΟΡΑΝΙΟΥ; "Καταπολεμήστε τους εχθρούς σας στον πόλεμο που γίνεται για τη θρησκεία, αλλά μην επιτεθείτε ποτέ πρώτοι. Ο θ ε ό ς μισεί τους επιτιθέμενους. Σκοτώστε τους εχθρούς σας παντού όπου τους βρίσκετε. Διώξτε τους από το φως απ' όπου σας έδιωξαν. Ο κίνδυνος να αλλάξετε θρησκεία είναι χειρότερος και από τον φόνο. Μην τους πολεμάτε καθόλου κοντά στο τέμενος Χαράμ, εκτός αν σας προκαλέσουν. Αν σας επιτεθούν, να κολυμπήσετε μέσα στο αίμα τους. Αυτή είναι η ανταμοιβή που χρωστάτε στους άπιστους". (Κ. Καλοκαιρινός, Ιστορία Ρωμαϊκή και Βυζαντινή, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1981, 232)

ΓΙΑ ΠΟΙΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΠΩΣ Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ;

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΟΙ ΛΑΟΙ ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣΑΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ;

ΠΩΣ ΑΠΟΚΑΛΕΙΤΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΣΤΙΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ;

ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΕ ΤΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΤΡΕΠΕΙ Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΟΥΡΒΑΝΟΥ Β' (Νοέμβριος 1095); "Γενναιότατοι στρατιώτες... Μην αφήνετε να σας κρατήσει στην πατρίδα ούτε η ιδιοκτησία ούτε η οικογενειακή φροντίδα. Γιατί αυτή η χώρα, που περιβάλλεται από όλες τις μεριές από θάλασσα και οροσειρές, είναι υπερπλήρης από σας. Δεν της περισσεύουν τα πλούτη. Μόλις και μεταβίας μπορεί να θρέψει αυτούς που την καλλιεργούν. Γι' αυτό αλληλοτρώγεστε και σπαράζετε μεταξύ σας. Πάψτε πια τις εχθρότητες, ας σταματήσουν οι διαφωνίες κι ας πάρουν τέλος οι πόλεμοι μεταξύ σας αφήστε κάθε μίσος και διχογνωμία να κοιμηθούν. Πάρτε το δρόμο για τους Αγίους Τόπους, ελευθερώσετε αυτή τη γη από το γένος του Διαβόλου και υποτάξτε τη σε σας. Η βασιλική πόλη (Ιερουσαλήμ)... είναι τώρα αιχμάλωτη από τους εχθρούς της και έχει υποφέρει τόσο...ώστε να έχει καταργηθεί η λατρεία...Γι' αυτό το λόγο αναλάβετε αυτό το ταξίδι για την άφεση των αμαρτιών σας και εξασφαλίστε την αθάνατη δόξα του Βασιλείου των Ουρανών". (Από το έργο του ιστορικού Γουλιέλμου από την Τύρο Historia rerum in partibus transmarinis gestarum, στο: Select Documents of European History, έκδ. Laffan, Νέα Υόρκη 1929, 55-56).

ΠΟΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ μετά από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, το 1204 μ.Χ.;

ΠΟΙΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, το 1204 μ.Χ.;

ΠΟΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΧΕΙ ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑΣ;

ΠΟΙΑ ΡΩΜΑΪΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΕ Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ;

ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΥΠΟΔΟΥΛΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΑΚΜΑΣΕ Η ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ;

ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΔΙΕΠΡΕΨΕ Ο ΑΡΑΒΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ;

ΠΟΙΟ ΗΤΑΝ ΤΟ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΤΩΝ ΜΕΝΕΣΤΡΕΛΩΝ;

ΠΩΣ ΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΝ ΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑΧΥΔΑΚΤΥΛΟΥΡΓΟΙ που περιφέρονταν στις επαρχίες κερδίζοντας τα προς το ζην με τραγούδια των τροβαδούρων και μαγικά κόλπα;

ΠΟΙΟΣ ΠΑΠΑΣ ΣΥΝΕΤΑΞΕ ΤΟ ΑΝΤΙΦΩΝΑΡΙΟ και ΠΩΣ ΟΝΟΜΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΜΕΛΟΣ που ίδρυσε για τη δυτική μουσική αυτός ο πάπας;

ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΚΥΡΙΑ ΕΠΙΔΙΩΞΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑΣ;

ΠΟΙΟΥΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΑΝ ΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ;

ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΘΕΣΜΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΗΤΑΝ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΕΜΠΟΡΙΟ στον 9ο αιώνα μ.Χ.;

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ;

ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΣΜΟ ΤΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ (Βυζαντινός στρατός, 11ος αιώνας);

ΠΟΙΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ ΚΗΡΥΞΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ, και με ποια αφορμή;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΚΡΙΝΕΤΕ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ:

ΤΙ ΓΝΩΜΗ ΕΧΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΩΞΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΟΦΙΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΕΟΝΤΑ Γ' ΤΟΝ ΙΣΑΥΡΟ;

ΤΙ ΓΝΩΜΗ ΕΧΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΕΙΡΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΙΑΣ;

ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΩΣ Η ΤΥΧΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΚΡΙΝΟΤΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥΣ ΣΤΡΑΤΟΥΣ; ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΡΑΤΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΡΩΜΑΪΚΟ ΣΤΡΑΤΟ;

ΣΕ ΤΙ ΣΥΝΙΣΤΑΝΤΟ ΟΙ ΑΝΕΙΚΟΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ;

ΠΟΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΑΤΕ "ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ";

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΦΟΡΜΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ, ΕΠΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΦΩΤΙΟΥ;

ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ "ΧΩΡΙΟΝ"

ΠΟΙΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΡΥΘΜΟΥΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΚΙΟΝΕΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ;

ΠΟΙΑ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΟΡΡΑ ΠΟΛΙΟΡΚΗΘΗΚΕ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΒΑΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΛΑΒΟΥΣ;

ΠΟΙΟΣ ΑΡΧΑΙΟΣ ΛΑΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣΕ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ;

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΙΚΟΝΟΛΑΤΡΙΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΕΙΡΑ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΦΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ;

Ποιος βυζαντινός αυτοκράτορας έβαλε νομομαθείς να συγγράψουν το Corpus Juris Civilis, που ως σήμερα διδάσκεται ως "Αστικό Δίκαιο" στη Νομική Σχολή;

Στα τέλη του 10ου αιώνα ο Βασίλειος Β' ο Μακεδών υποσχέθηκε να δώσει στον ρώσο ηγεμόνα Βλαντιμίρ ως σύζυγο την αδελφή του Άννα, αν ο ίδιος και το έθνος του ασπάζονταν τον χριστιανισμό. Τα γεγονότα εξελίχθηκαν σύμφωνα με τις υποσχέσεις και τις προθέσεις του Βασιλείου Β' και η βάπτιση του Βλαδίμηρου έλαβε χώρα πιθανότατα στη Χερσώνα. ΤΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΒΓΑΖΕΤΕ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ;

Το έτος 867 ο πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης Φώτιος έγραψε μια Εγκύκλιο Επιστολή στους άλλους Πατριάρχες της Ανατολής, καταγγέλλοντας το Filioque και τον Πάπα που το επικαλούνταν. Ο βυζαντινός πατριάρχης είχε αγανακτίσει με την απροκάλυπτη παρέμβαση του Πάπα στη διαδικασία εκχριστιανισμού και προσεταιρισμού των Βουλγάρων του Βόρη. Αν και κάποιοι ιστορικοί θεωρούν ατυχή την επίθεση προς τον Πάπα, στην πραγματικότητα, ο Φώτιος εξωτερίκευε τις σκέψεις του επάνω στην επικείμενη εισαγωγή του Filioque στη Βουλγαρία μαζί με άλλες λατινικές καινοτομίες που κατήγγειλαν οι βυζαντινοί ιεραπόστολοι. ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΚΥΡΙΟΤΕΡΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΦΩΤΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΠΑ;

ΣΑΣ ΔΙΝΩ ΕΝΑ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ. ΘΕΛΩ ΝΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΑΣΕΤΕ. "Οι εικόνες αναπληρώνουν τα είδωλα και άρα αυτοί που τις προσκυνούν είναι ειδωλολάτρες [...]. Όμως δεν πρέπει να προσκυνούμε κατασκευάσματα των ανθρώπινων χεριών και κάθε είδους ομοίωμα [...]. Πληροφόρησέ με ποιος μας κληροδότησε αυτή την παράδοση, δηλαδή να σεβόμαστε και να προσκυνούμε κατασκευάσματα χεριών, ενώ ο Θεός απαγορεύει την προσκύνηση, και εγώ θα συμφωνήσω ότι αυτό είναι νόμος του Θεού". (Από επιστολή του Λέοντα Γ΄ στον πάπα Γρηγόριο Β΄, Travaux et mémoires 3)

ΤΩΡΑ ΣΑΣ ΔΙΝΩ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ. ΘΕΛΩ ΝΑ ΤΟ ΣΥΓΚΡΙΝΕΤΕ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. "Εφόσον προσκυνώ και σέβομαι το σταυρό και τη λόγχη, τον κάλαμο και τον σπόγγο, με τα οποία οι θεοκτόνοι Ιουδαίοι προσέβαλαν και σκότωσαν τον Κύριό μου, γιατί όλα αυτά στάθηκαν όργανα του έργου της σωτηρίας των ανθρώπων, πώς να μην προσκυνήσω και τις εικόνες που κατασκευάζουν οι πιστοί με αγαθή προαίρεση και με σκοπό τη δοξολογία και την ανάμνηση των παθημάτων του Χριστού; Και εφόσον προσκυνώ την εικόνα του σταυρού που κατασκευάζεται από οποιοδήποτε υλικό, πώς να μην προσκυνήσω την εικόνα του Χριστού που κατέστησε σωτήριο τον σταυρό; Ότι δεν προσκυνώ την ύλη είναι φανερό, διότι, αν καταστραφεί το εκτύπωμα ενός σταυρού που είναι κατασκευασμένος από ξύλο, παραδίδω το ξύλο στη φωτιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το ξύλο των εικονισμάτων, όταν αυτά καταστραφούν". (Ιωάννης Δαμασκηνός, Περί εικόνων, Λόγος δεύτερος κεφ. 19, Migne, Patrologia Graeca)

ΣΑΣ ΔΙΝΩ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΟΦΑΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΡΗΞΗ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΥ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ. ΝΑ ΓΡΑΨΕΤΕ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ: "Τον ίδιο χρόνο (726), το καλοκαίρι, ανέβρασε η θάλασσα και σαν από καμίνι σηκώθηκε ατμός από το βυθό ανάμεσα στη Θήρα και τη Θηρασία . Αυτό κράτησε κάμποσες μέρες. Στο μέσο αυτό της φοβερής φωτιάς σχηματίστηκε ένα νέο νησί που συνενώθηκε με το νησί Ιερά. Όπως η Θήρα και η Θηρασία, έτσι και το νεοσχημάτιστο νησί όφειλε τη γένεσή του στην έκρηξη του ηφαιστείου και δημιουργήθηκε στη διάρκεια της βασιλείας του αντίχριστου Λέοντος. Ο αυτοκράτορας εξήγησε αυτό το σημάδι της θείας οργής εναντίον του με τρόπο ευνοϊκό για τον εαυτό του και σήκωσε ακόμη πιο αναίσχυντο πόλεμο εναντίον των αγίων και σεπτών εικόνων. Και ο λαός της Βασιλεύουσας εξαιτίας της απέραντης λύπης του για τις καινοφανείς διδασκαλίες προσπάθησε να επιτεθεί και να σκοτώσει τους στρατιώτες του αυτοκράτορα που καθαίρεσαν την εικόνα του Χριστού στη Χαλκή Πύλη. Και τότε πολλοί από αυτούς τιμωρήθηκαν για την ευσέβειά τους με ακρωτηριασμούς, μαστιγώσεις, εξορίες και πρόστιμα και ιδιαίτερα οι αριστοκράτες και επιφανείς". Θεοφάνης, Χρονογραφία, έκδ. C. de Boor, τόμ. 1, Λειψία 1883, 404-405

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΛΕΝΗΣ ΓΛΥΚΑΤΖΗ-ΑΡΒΕΛΕΡ. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΑΡΒΕΛΕΡ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ; "Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες γινόταν όλο και πιο φανερό, ότι η σωτηρία της Αυτοκρατορίας εξαρτιόταν αποκλειστικά από τους αγροτικούς πληθυσμούς του εσωτερικού της Μ. Ασίας Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, ότι η εικονομαχική πολιτική, που ήταν εντελώς αντίθετη σ' ότι θύμιζε τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό και την παλιά ιδεολογία, θα μπορούσε να συμφιλιώσει την Κωνσταντινούπολη με τους αγροτικούς πληθυσμούς της ανατολικής Μ. Ασίας, που εξαθλιωμένοι και πάμφτωχοι αποζούσαν από τη γη, που τώρα όφειλαν να υπερασπίσουν από τους επιδρομείς". Ε. Γλύκατζη -Αρβελέρ, Η πολιτική ιδεολογία του Βυζαντινού Κράτους, με τ. Τ. Δρακοπούλου, Αθήνα 1977. 34

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ;

ΣΑΣ ΔΙΝΩ ΜΙΑ ΠΗΓΗ ΟΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ Η ΣΤΕΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΛΟΜΑΓΝΟΥ ΥΠΟ ΤΗΝ ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ: "Επειδή δεν υπήρχε πια αυτοκράτορας στο έθνος των Ελλήνων και η αυτοκρατορική εξουσία βρισκόταν στα χέρια μιας γυναίκας, φάνηκε σωστό στον ίδιο τον πάπα Λέοντα και σ' όλους τους άγιους πατέρες που πήραν μέρος στη σύνοδο να δώσουν τον τίτλο του αυτοκράτορα στο βασιλιά των Φράγκων Κάρολο, που έχει στην κυριαρχία του την πόλη της Ρώμης, όπου συνήθιζαν πάντα να εδρεύουν οι καίσαρες, και τις άλλες πόλεις της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Επειδή λοιπόν ο παντοδύναμος Θεός ευδόκησε να περάσουν όλες αυτές οι χώρες στην κυριαρχία του Καρόλου, οι κληρικοί της Συνόδου σκέφθηκαν ότι, σύμφωνα με το θέλημα του Θεού και το αίτημα όλων των Χριστιανών, εκείνος θα έπρεπε να έχει και τον τίτλο του αυτοκράτορα. Ο Κάρολος δεν ήθελε να εναντιωθεί σ' αυτό το θέλημα και, υποτασσόμενος ταπεινά στο Θεό, καθώς και στην επιθυμία που εκφράστηκε από όλο το χριστιανικό κόσμο, δέχθηκε τη χειροτονία του από τον πάπα Λέοντα και, μαζί μ' αυτή, τον τίτλο του αυτοκράτορα". (Από τα Χρονικά του Lorsch-Annates Laureshamenses-, Monumenta Germaniae Historica, τόμ. I, 37).

ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΑΣ ΠΑΡΑΘΕΤΩ ΜΙΑ ΠΗΓΗ ΟΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ Η ΣΤΕΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΛΟΜΑΓΝΟΥ ΥΠΟ ΤΗΝ ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ: "Αυτόν το χρόνο (800), στις 25 Δεκεμβρίου, ο ρήγας των Φράγκων Κάρολος στέφθηκε (αυτοκράτορας) από τον πάπα Λέοντα. Και ενώ σκόπευε να επιτεθεί με στόλο στη Σικελία, άλλαξε γνώμη και αποφάσισε να ζητήσει σε γάμο την αυτοκράτειρα Ειρήνη. Για το σκοπό αυτό έστειλε τον επόμενο χρόνο πρεσβευτές στο Βυζάντιο. Κι έφτασαν οι απεσταλμένοι του Καρόλου και του πάπα Λέοντος (στην Πόλη), ζητώντας από την Ειρήνη να παντρευτεί τον Κάρολο και έτσι να ενωθεί η Ανατολή με τη Δύση. Κι εκείνη θα δεχόταν αν δεν την εμπόδιζε ο Αέτιος, που είχε μεγάλη δύναμη και σκόπευε να κάνει αυτοκράτορα τον αδελφό του. Τον επόμενο χρόνο (802), τον Οκτώβριο, ο Νικηφόρος, πατρίκιος και γενικός λογοθέτης, έγινε αυτοκράτορας διώχνοντας την αυγούστα Ειρήνη". (Θεοφάνης, Χρονογραφία, έκδ. C. de Boor, τόμ. 1, Λειψία 1883, 475-476)

ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΝΕΤΕ ΤΙΣ ΔΥΟ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΓΡΑΨΕΤΕ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΑΣ.

ΠΟΙΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΕ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ;

ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ, Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΕΞΕΛΙΧΘΗΚΕ ΣΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ "ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ". ΓΙΑΤΙ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΣΑΣ, ΠΟΛΛΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΗΓΕΜΟΝΕΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΑΝ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΤΟΥ 'ΡΩΜΑΙΟΥ' ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ;

ΤΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΓΑΖΕΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ; Αμφιλεγόμενο είναι το ζήτημα των σχέσεων Κράτους-Εκκλησίας στο Βυζάντιο. Υποστηρίχθηκε ότι το βυζαντινό Κράτος, επωφελούμενο από την εικονομαχία, υπέταξε τη βυζαντινή Εκκλησία και ότι οι πατριάρχες μεταβλήθηκαν σε όργανα των εκάστοτε αυτοκρατόρων. Επισημαίνεται λ.χ. ότι αρκετοί πατριάρχες καθαιρέθηκαν (Φώτιος, Ιγνάτιος), ενώ δυο φορές το πατριαρχικά αξίωμα δόθηκε σε μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας. Μόνο στο δεύτερο μισό του 10ου αι. ο πατριάρχης Πολύευκτος κατέστησε την εξουσία του αρκετά ισχυρή και ανεξάρτητη, ώστε να επηρεάζει και τον ίδιο τον αυτοκράτορα. Εχει όμως διατυπωθεί και η αντίθετη άποψη, σύμφωνα με την οποία περιορίστηκε αισθητά η αυτοκρατορική εξουσία στον θρησκευτικό τομέα, ενώ το κύρος του πατριάρχη και της Εκκλησίας ενισχυόταν διαρκώς. Αν και η πλήρωση του πατριαρχικού θρόνου αποφασιζόταν από τον αυτοκράτορα, για το διορισμό και την καθαίρεση των εκκλησιαστικών λειτουργών ήταν απαραίτητη η συγκατάθεση του κλήρου. Τέλος, η εκκλησιαστική σύνοδος είχε τον πρώτο λόγο σε εκκλησιαστικά και δογματικά θέματα.

Ποιος αρχαίος νομοθετικός κώδικας όρισε τους πρώτους νόμους στην αρχαία Μεσοποταμία;

Ποια είναι τα αρχαιότερα ινδικά κείμενα προσευχών;

Τι είναι η πέτρα της Ροζέτης;

Ποιο είναι αυτό το αρχαίο αιγυπτιακό γλυπτό;

Ποιο αρχαίο βρετανικό μεγαλιθικό μνημείο θεωρείται τόπος ιερός και τόπος αστρονομικών παρατηρήσεων;

Ποιο ιστορικό λατινικό έπος έγραψε ο Βιργίλιος;

Ποια αρχαία ιρακινή πόλη υπήρξε ρωμαϊκή επαρχία και, κατόπιν, πρωτεύουσα της περσικής δυναστείας των Σασσανιδών;

Σε ποιο νησιωτικό σύμπλεγμα του Ειρηνικού Ωκεανού βρίσκονται αυτά τα ανθρωπόμορφα μεγαλιθικά μνημεία;

Ποια διάσημη απαγωγή που έκαναν οι Ρωμαίοι παριστάνει αυτός ο πίνακας του Τζιανμπολόνια;

Ποια είναι η πρώτη πόλη στον κόσμο όπου βρέθηκε αυτός ο Κατάλογος Σουμερίων Βασιλέων;

Ποιος ρωμαίος στρατηγός κατανίκησε τους Γαλάτες και έγραψε τις "Αναμνήσεις από τον Γαλατικό Πόλεμο";

Ποιον αρχαίο όρκο δίνουν οι γιατροί σε όλον τον κόσμο;

Από ποιον αρχαίο πολιτισμό προέρχεται ο "Θρήνος για την πτώση της Ουρ";

Ποιος αρχαίος αιγυπτιακός ναός μεταφέρθηκε, αφού τεμαχίστηκε, σε νέα τοποθεσία, μετά την πλημμύρα που προκάλεσε στον Νείλο το φράγμα του Ασσουάν;

Ποιος ρωμαίος αυτοκράτορας της δυναστείας των Αντωνίνων υπήρξε μέγας στωϊκός φιλόσοφος;

Σε ποια μεγάλη λίμνη της Ιουδαίας βρέθηκαν αυτοί οι πάπυροι, που είναι γραμμένοι στα εβραϊκά, στα ελληνικά και στα αραμαϊκά;

Ποιος αρχαιότατος νομικός κώδικας ήταν τόσο αυστηρός που θέσπιζε το δόγμα "Οφθαλμόν αντί οφθαλμού";

Ποιος καρχηδόνιος ηγεμόνας πέρασε τις Άλπεις με ελέφαντες και έφτασε "προ των πυλών" της Ρώμης;

Ποιού αρχαίου δραματικού ποιητή το αριστούργημα είναι ο "Οιδίπους τύραννος";

Ποιος αρχαίος έλληνας νομοθέτης έδωσε το όνομά του στους αυστηρότερους νόμους που γράφτηκαν ποτέ;

Ποιος μετεωρίτης λίθος λατρεύεται στη Μέκκα κάθε χρόνο από χιλιάδες μουσουλμάνους;

Πώς λέγεται ο πρώτος νομικός κώδικας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το habeas corpus που θέσπισε στη Βρετανία ο Ιωάννης ο Ακτήμονας;

Ποιο είναι το αρχαιότερο έπος της ανθρωπότητας, που περιγράφει τη Μεγάλη Πλημμύρα στον αρχαίο σουμεριακό πολιτισμό;

Σε ποια βόρεια χώρα έχτισε ο αυτοκράτορας Αδριανός το Τείχος του Αδριανού , για να την προστατεύσει από τις επιδρομές εγχώριων φυλών του βορρά;

Ποιος είναι ο γνωστότερος συγγραφέας ΜΥΘΩΝ στην αρχαία Ελλάδα;

Ποια κατάκτηση έζησε ως τελευταίος αυτοκράτορας ο Ρωμύλος Αυγουστύλος;

Σε ποια περιοχή νοτιοανατολικά της Μεσογείου βρέθηκαν οι πρώτες βιβλιοθήκες του κόσμου;

Ποιος ρωμαίος αυτοκράτορας πήρε τον τίτλο του Αυγούστου; Επί των ημερών του έζησε ο Ιησούς Χριστός.

Ποιος αρχαίος φιλόσοφος έγραψε την "Πολιτεία";

Πώς ονομάστηκε η επιδημία βουβωνικής πανώλης που αποδεκάτισε την Ευρώπη στον Μεσαίωνα;

Ποιος λαός του Βορρά κατέκτησε τη Ρώμη το 476 μ.Χ.;

Ποιος ρωμαίος αυτοκράτορας εδραίωσε τον Χριστιανισμό στην αυτοκρατορία;

ΠΟΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΙΤΑΛΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΣΗΜΗ ΓΙΑ ΤΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΤΗΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ ΤΗΣ GALLA PLACIDIA ;

ΠΟΙΑΣ ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗ Η ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΣΤΙΣ ΚΡΗΝΕΣ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΝΑΒΟΝΑ (Piazza Navona) ΣΤΗ ΡΩΜΗ;

Η ελλειψοειδής μορφή της πλατείας Ναβόνα αποτυπώνει την απομάκρυνση από το ένα και μοναδικό κέντρο οργάνσης του χώρου, που ήταν το σημείο αναφοράς της Αναγέννησης. Η piazza με τις κρήνες του Μπερνίνι, στη Ρώμη, εξελίχθηκε σε αντιπροσωπευτική της τεχνοτροπίας του Μπαρόκ.

ΠΟΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΝΟΥ ΛΟΥΘΗΡΟΥ;

Κρίνοντας από τη φιλοξενία του Λούθηρου στο Βάρτμπουργκ της Σαξονίας κατά την περίοδο της καταδίωξής του από τον γερμανό αυτοκράτορα και από τον Πάπα, συμπεραίνουμε ότι η παλιά φεουδαρχική τάξη των γερμανικών κρατιδίων ήταν ο ισχυρότερος σύμμαχός του.

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑΣ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ ΣΤΙΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ;

Κυρίαρχο στοιχείο της τέχνης του Μπαρόκ είναι η έξαρση των συναισθημάτων, η επιβλητικότητα και η υπερβολή.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΩΝ 16ου ΚΑΙ 17ου ΑΙΩΝΩΝ;

Κυριότεροι εκπρόσωποι του ευρωπαϊκού ορθολογισμού κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα ήταν ο Descartes (Καρτέσιος), ο Τhomas Hobbes(Χομπς), o Baruch Spinoza (Σπινόζα) και ο Leibniz (Λάιμπνιτς).

ΠΟΙΑΣ ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΑ ΤΑ ΑΝΑΚΤΟΡΑ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ ΤΟΥ ΔΕΚΑΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ;

Τα ανάκτορα των Βερσαλλιών είναι αντιπροσωπευτικό έργο της ακμής του ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΥ στη γαλλική αρχιτεκτονική.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΧΩΡΕΣ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΛΒΙΝΙΣΜΟΥ;

Μετά από την Ελβετία, που υπήρξε η κύρια έδρα ανάπτυξής του, ο Καλβινισμός διαδόθηκε κυρίως στη Γαλλία, στις Κάτω Χώρες, στην Ελβετία και στη Σκωτία.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕ ΤΟΝ ΝΕΩΤΕΡΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ;

Ο προτεσταντισμός διαμόρφωσε συγκεκριμένη αντίληψη περί εργασίας, και προϊόν αυτής της αντίληψης υπήρξε ο Καπιταλισμός.

ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΜΑΣ ΧΟΜΠΣ;

Κατά τον Άγγλο φιλόσοφο Τόμας Χομπς, ο μόνος τρόπος να προστατευτούμε από την ανεξέλεγκτη επιδίωξη της ικανοποίησης εγωιστικών συμφερόντων σε βάρος των άλλων -επιδίωξη που χαρακτηρίζει όλους τους ανθρώπους- είναι να εκχωρήσουμε την εξουσία της διακυβέρνησης σε μια κεντρική αρχή η οποία θα επιβάλλει την τάξη και θα ρυθμίζει τις σχέσεις μας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΝΤΕΚΑΡΤ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΜΕΛΗ ΕΝΟΣ ΛΑΟΥ: “Να βρεθεί μια μορφή συνένωσης που θα υπερασπίζεται και θα προστατεύει με όλη τη δύναμη από κοινού το πρόσωπο και τα αγαθά κάθε μέλους, κατά τρόπο ώστε ο καθένας, αν και σχηματίζει ενιαίο σώμα με όλους, θα υπακούει ωστόσο μόνο στον εαυτό του και θα παραμένει το ίδιο ελεύθερος όσο και πριν. Αυτό είναι το θεμελιώδες πρόβλημα στο οποίο το κοινωνικό συμβόλαιο δίνει τη λύση. [...] Οι όροι του συμβολαίου τούτου είναι έτσι προσδιορισμένοι από τη φύση της πράξης αυτής, ώστε η παραμικρή τροποποίηση θα τους έκανε μάταιους και αναποτελεσματικούς. Αν και δεν έχουν ίσως διατυπωθεί ποτέ ρητά, είναι παντού οι ίδιοι. Παντού έχουν γίνει δεκτοί και τους αναγνωρίζουν σιωπηρά. [...] Οι υποχρεώσεις που μας συνδέουν με το κοινωνικό σώμα είναι δεσμευτικές μόνον επειδή είναι αμοιβαίες· και η φύση τους είναι τέτοια, ώστε, εκπληρώνοντάς τες, δεν μπορούμε να εργαζόμαστε για τον άλλον χωρίς ταυτόχρονα να εργαζόμαστε και για τον εαυτό μας”. (Ρενέ Ντεκάρτ, Στοχασμοί περί της πρώτης φιλοσοφίας).

Ο Ρενέ Ντεκάρτ έχει την αντίληψη πως υπάρχει μια κοινή συμφωνία (συμβόλαιο) ανάμεσα στα μέλη κάθε κοινωνίας που καθορίζει και προστατεύει τα όρια των ατομικών δικαιωμάτων. Αυτή η συμφωνία δεσμεύει κάθε μεμονωμένο μέλος ακριβώς γιατί είναι αμοιβαία.

ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΕΤΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥ ΚΟΛΜΠΕΡ, ΕΠΙ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ ΔΕΚΑΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ.

Ο Κολμπέρ εφάρμοσε τον κρατικό προστατευτισμό στην οικονομία. Ο κρατικός παρεμβατισμός αυτού του τύπου ονομάστηκε "κολμπερτισμός".

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΦΩΤΙΣΜΕΝΗΣ ΔΕΣΠΟΤΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ;

Οι γνωστότεροι εκπρόσωποι της "πεφωτισμένης" απολυταρχίας στην Ευρώπη του 18ου αιώνα ήταν ο Ιωσήφ Β’ της Αυστρίας (σε μικρότερο βαθμό και η μητέρα του Άννα Θηρεσία), ο Φρειδερίκος ο Μέγας της Πρωσίας και η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας.

ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΤΡΕΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

Τρια χαρακτηριστικά ονόματα επιστημόνων της Αναγέννησης ήταν οι Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Αντρέ Βεζάλ (ιους) και Ιωάννης Γουτεμβέργιος.

ΠΟΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΩΦΕΛΗΘΗΚΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΡΟΗ ΧΡΥΣΟΥ ΚΑΙ ΑΡΓΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΙΣΠΑΝΩΝ, ΤΩΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΩΝ, ΤΩΝ ΟΛΛΑΝΔΩΝ, ΤΩΝ ΒΕΛΓΩΝ, ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΑΛΛΩΝ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΩΝ; ΠΟΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΑΝ ΣΤΙς ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΕΝΟΒΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ;

Από τις νέες οικονομικές καταστάσεις που διαμορφώθηκαν στις μητροπόλεις της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, της Αγγλίας και της Γαλλίας κυρίως επωφελήθηκαν και πλούτισαν οι μεταπράτες, οι έμποροι και οι τραπεζίτες, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί σημαντικά η δύναμη της αστικής τάξης. Μετά από την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, τα λιμάνια της Σεβίλλης, της Λισαβόνας και της Αμβέρσας απέκτησαν μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα από εκείνα της Βενετίας και της Γένοβας.

ΝΑ ΣΧΟΛΙΑΣΕΤΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΑΠΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ ΝΤΕ ΛΑΣ ΚΑΖΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ. ΑΝ ΗΣΑΣΤΑΝ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ, ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΤΙΔΡΟΥΣΑΤΕ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ; " Οι Ισπανοί βρέθηκαν ανάμεσα στους Ινδιάνους όπως οι λύκοι, οι τίγρεις και τα αιμοβόρα λιοντάρια πεινασμένα για πολλές μέρες. Εδώ και σαράντα χρόνια, δεν κάνουν τίποτα άλλο από να τους κάνουν κομμάτια, να τους τουφεκίζουν, να τους βασανίζουν και να τους εξοντώνουν με τόση ωμότητα, ώστε το νησί Κούβα είναι σήμερα ερημωμένο από κατοίκους... Αν οι χριστιανοί έχουν καταστρέψει τόσες και τόσες ψυχές, το έκαναν με μοναδικό σκοπό να αποκτήσουν χρυσάφι και να πλουτίσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα".

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ: Ο Bartolome de Las Casas (A Brief Account of the Destruction of the Indies)δηλώνει ξεκάθαρα πως οι ισπανοί εξερευνητές ήταν αποφασισμένοι με κάθε μέσον να επωφεληθούν των κατακτήσεών τους και να βγάλουν, βαθμιαία, τους βασιλείς της Αραγωνίας και της Καστίλλης έξω από τα "ντομίνιά" τους, καταχρώμενοι της βασιλικής εύνοιας. Φρόντισαν, μάλιστα, ώστε ο ρόλος των βασιλέων να φανεί πλέον κυριαρχικός πάνω στη νέα περιοχή της "Ισπανιόλα", και όχι ρόλος προασπιστών της χριστιανικής πίστης.