ΤΕΧΝΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Συχνά οι καλλιτέχνες (ζωγράφοι, μακετίστες, φωτογράφοι, μοντέρ, κινηματογραφιστές, σεναριογράφοι, θεατρικοί συγγραφείς, κοκ) εκφράζονται, μέσω της τέχνης τους, κατά της παγκοσμιοποίησης. Χαρακτηριστική είναι η παρέμβαση της Malala Andrialavidrazana(1971)από τη Μαδαγασκάρη.

Η Μαλάλα Αντριαλαβιντραζάνα ζει στο Παρίσι από τις αρχές της δεκαετίας του 80 και είναι μια οπτική καλλιτέχνις με γνώσεις αρχιτεκτονικής. Η δουλειά της επικεντρώνεται στα όρια και τους φραγμούς, αλλά και στην αλληλεπίδραση διαφορετικών πολιτισμών ("Ταξίδια" λέγεται το παρακάτω έργο της):

Θεματολογικά η Μαλάλα Αντριαλαβιντραζάνακινείται ανάμεσα στην ιδιωτική και τη δημόσια (πολιτικοκοινωνική) σφαίρα, καθώς και στον χώρο του "φαντασιακού" των διάφορων πολιτισμών, μέσω της μελέτης της εθνογραφίας, της ανθρωπογεωγραφίας, της πολιτιστικής ανθρωπολογίας και της εθνοφωτογραφίας ("Φυσική Ιστορία" λέγεται το παρακάτω έργο της):

Το καλλιτεχνικό ιδίωμα της Μαλάλα Αντριαλαβιντραζάνα δομείται με άξονα την Ιστορία των πολιτισμών και τις επιδράσεις της προϊούσας αστικοποίησης και της παγκοσμιοποίησης στην αντίληψη των ανθρώπων για τον χώρο. Προτείνει, έτσι, μια διαφορετική προσέγγιση της Ιστορίας ("Αποικίες στην Αφρική και στη Νότια θάλασσα" λέγεται το παρακάτω έργο της):

Η σειρά έργων της που τιτλοφορείται “d’Outre-Monde” μελετά τα ταφικά έθιμα στα όρια φύσεως και κουλτούρας ("Στοιχειώδης πλανητόσφαιρα" ονομάζεται το παρακάτω έργο της):.

Το δημοσιευμένο πρότζεκτ της Μαλάλα ΑΝτριαλαβιντραζάνα “Απόηχοι του Ινδικού Ωκεανού" (2013) διευρύνει την άμεση κριτική της ενάντια στην παγκοσμιοποίηση:

"ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΕΣ, ΒΑΣΙΛΕΙΑ, ΚΡΑΤΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΕΣ"

'ΟΙ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΦΥΛΕΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ"

"ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ"

"ΧΩΡΕΣ ΟΠΟΥ ΛΑΤΡΕΥΕΤΑΙ Ο ΜΩΑΜΕΘ"

Ιστορία των Πολιτισμών της Αμερικάνικης ηπείρου στην προκολομβιανή εποχή από: 1.500 π.Χ-1.000 μ.Χ

1.500-600 π.Χ ΤΣΑΒΙΝ- ΟΛΜΕΚΟΙ Την 3η χιλιετία οι αυτόχθονες άρχισαν να εγκαταλείπουν τη νομαδική ζωή και να στρέφονται στην γεωργία δημιουργώντας μικρούς οικισμούς. Στη 2η χιλιετία εμφανίζονται κέντρα λατρείας με επικεφαλείς τους Σαμάνους οι οποίοι εξελίχθηκαν σε εκλεκτό ιερατείο. Αυτά τα κέντρα λατρείας αποτέλεσαν τη βάση των πολιτισμών των Ολμέκων στη Μέση Αμερική και των Τσαβίν στις Άνδεις. Επίσης παρατηρείται η ανέγερση ναών. Στην αγροτική παραγωγή μεταξύ άλλων καλλιεργείται το βαμβάκι. Στην οικονομία οικισμοί ψαράδων ανταλλάσσουν τα βιοτεχνικά προϊόντα τους με γεωργικά συμπληρώνοντας τη διατροφή τους.

1.800 – 1.600 π.Χ εμφάνιση νέων ναών σχήματος U

1.750 π.Χ εμφάνιση στη Λα Φλόριντα του μεγαλύτερου οικισμού της περιοχής.

1.400 π.Χ Όλο το Περού έχει αναπτυχθεί στα ίδια πολιτιστικά πλαίσια. Οι Τσάβιν συγχωνεύουν ντόπιους πληθυσμούς υιοθετώντας παράλληλα στοιχεία τους, γεγονός που τους διευκολύνει. Η επιβολή τους επιτυγχάνονταν κυρίως με τον εκφοβισμό μέσω της θρησκείας παρά με τον πόλεμο. Στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκεται το ιερατείο. Μεταξύ άλλων ανέπτυξαν την αρχιτεκτονική και την μεταλλουργία. 400 π.Χ κι ενώ βρίσκονταν στο απόγειο της ακμής τους εξαφανίστηκαν χωρίς να ξέρουμε τους λόγους, στο απόγειο της ακμής τους, κάτι που πρέπει να αποτελεί ένα ακόμα ιστορικό παράδοξο. Ενώ οι Ολμέκοι γνώρισαν δύο εξεγέρσεις που ξερίζωσαν το πολιτισμό τους απ’ τα θεμέλια. Αν μη τι άλλο το γεγονός αυτό μαρτυράει έντονες ταξικές διαφορές και δυσαρέσκεια της μεγάλης πλειοψηφίας των χαμηλών στρωμάτων.

ΟΛΜΕΚΟΙ- 1.250 η δημιουργία του μεγάλου θρησκευτικού κέντρου Σαν Λορέντζο αποτέλεσε επίκεντρο του πολιτισμού τους. Το εμπόριο συμβάδιζε με πολεμικές επιχειρήσεις. 900 π.Χ εξέγερση χωρικών καταστρέφει ολοκληρωτικά το Σαν Λορέντζο. Η ανώτερη τάξη κατείχε γνώσεις που δεν ήταν κατανοητές στις μάζες, όπως η αστρονομία.

Ο νέος κόσμος, λόγω γεωγραφικής απομόνωσης, μοιάζει να ακολούθησε τη δική του αυτόνομη πορεία προς τον πολιτισμό. Ωστόσο, και εδώ παρά την χρονική διαφορά στα βήματα προόδου, τα επιτεύγματα και οι επιπτώσεις μοιάζουν με αυτά των πολιτισμών της Ασίας και της Ευρώπης. Η γεωργία παίζει καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση οικισμών, οι οποίοι με τη σειρά τους εμφανίζουν ταξική διαστρωμάτωση. Επίσης έχουμε την εμφάνιση οργανωμένης θρησκείας, δημιουργία ναών, όπως και ανάπτυξη του εμπορίου. Αξιοσημείωτη παράμετρο αποτελεί το γεγονός πως τα μνημεία των πολιτισμών αυτών δημιουργήθηκαν χωρίς την ανακάλυψη και τη χρησιμοποίηση τροχού. Στους προκολομβιανούς πολιτισμούς τον ρόλο της άρχουσας τάξης έπαιξε μάλλον το ιερατείο που συσσώρευσε την επιστημονική γνώση της εποχής. Ούτε εδώ αποφεύχθηκαν οι ανθρωποθυσίες για θρησκευτικούς σκοπούς, στους Ολμέκους μάλιστα έχουμε και τελετουργικό κανιβαλισμό.

AΣ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΕΒΗΣΑΝ ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΛΟΜΒΟ

15ος και 16ος αιώνας Οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι ήταν οι πρώτοι που έκαναν μακρινά ταξίδια, περιπλέοντας τα παράλια της Αφρικής και φτάνοντας ως την Ασία. Το παράδειγμά τους ακολούθησε και το ισπανικό στέμμα, αποστέλλοντας τον Χριστόφορο Κολόμβο να βρει ένα δυτικό πέρασμα προς την Ασία. Η πρώτη ευρωπαϊκή αποικία ιδρύθηκε από τον Κολόμβο το 1493. Ήταν ο οικισμός Λα Ναβιδάδ (ισπ.: La Navidad) στη βόρεια ακτή της σημερινής Αϊτής, που όμως καταστράφηκε τον επόμενο χρόνο. Οι Ισπανοί απέκτησαν τον έλεγχο της Καραϊβικής μέχρι το 1511. Από το 1509 άρχισε ο ισπανικός εποικισμός της ενδοχώρας της Κεντρικής Αμερικής, η οποία και πραγματοποιήθηκε σε λίγα χρόνια: το 1522 ο Ερνάν Κορτές υπέταξε τους Αζτέκους, ενώ το 1532 ο Φρανθίσκο Πιθάρρο κατέλαβε την Αυτοκρατορία των Ίνκας. Στα μέσα του 16ου αιώνα, το ισπανικό στέμμα ανέθεσε την οικοδόμηση μιας νοτιοαμερικανικής αυτοκρατορίας σε επιχειρηματίες, προσπαθώντας παράλληλα να διατηρήσει τις αποικίες ως ισπανικές επαρχίες, όσο δυνατόν ήταν αυτό. Η οικονομία άνθισε και η προοπτική εύκολου πλούτου προσέλκυσε νέους αποίκους: κατά τον 16ο αιώνα, έφταναν στις αποικίες 1000 με 2000 Ισπανοί ετησίως.

Ωστόσο δεν έμειναν εκεί, καθώς εξερεύνησαν και τη Βόρεια Αμερική. Το 1525 επισκέφτηκαν τον ποταμό του Αγίου Λαυρεντίου και εγκατέστησαν οικισμούς εκεί που σήμερα βρίσκεται η Νότια και Βόρεια Καρολίνα. Ανέπλευσαν επίσης την ακτή του Ειρηνικού, φτάνοντας πιθανώς μέχρι τα νότια όρια του σημερινού Όρεγκον. Από την ξηρά, μια αποστολή έφτασε στην Αριζόνα, ανακαλύπτοντας το Γκραν Κάνυον και τις Μεγάλες Πεδιάδες, ανατολικά των Βραχωδών Ορέων.

Μια άλλη αποστολή προχώρησε το 1539 από τη Φλόριντα στις σημερινές πόλεις του Αρκάνσας και της Οκλαχόμα. Τη διετία 1565-1567 ίδρυσαν οχυρές πόλεις στις ανατολικές ακτές του κόλπου του Μεξικού. Στα τέλη του δεκάτου έκτου αιώνα, οι ισπανικές κτήσεις στην Αμερική απλώνονταν από το σημερινό Νέο Μεξικό μέχρι και τη Χιλή.

Ο Πέδρο Καμπράλ είχε ανακαλύψει τη Νότια Αμερική το 1500, αλλά καθώς δε βρέθηκε χρυσός, πέρασαν μερικές δεκαετίες μέχρι την ίδρυση αποικιών. Μόλις τη δεκαετία του 1530 οι Πορτογάλοι ξεκίνησαν τον αποικισμό της Βραζιλίας, όταν ευγενείς και επιχειρηματίες δημιούργησαν φυτείες κατά μήκος της ακτής.

Προηγουμένως, απλώς διεξήγαγαν εμπόριο με τους γηγενείς και εκμεταλλεύονταν το πολύτιμο κοκκινόξυλο. Το 1549 ιδρύθηκε το διοικητικό κέντρο της Μπαΐα, όταν οι Πορτογάλοι άρχισαν να καλλιεργούν ζαχαροκάλαμο. Στη δεκαετία του 1520, έχοντας ήδη εξερευνήσει τη Νέα Γη και το Λαμπραντόρ, προσπάθησαν να ιδρύσουν έναν οικισμό στη Νέα Σκωτία, την πρώτη ευρωπαϊκή αποικία στη Βόρειο Αμερική.

Το ενδιαφέρον των αποικιοκρατών μειώθηκε λόγω των μεγάλων δαπανών (εξαιτίας των τεράστιων αποστάσεων), της εχθρότητας που επέδειξαν οι γηγενείς και της απουσίας πολύτιμων μετάλλων.

Η βάπτιση της Βιρτζίνια Ντέαρ, του πρώτου παιδιού που γεννήθηκε στην Αμερική από Άγγλους γονείς. Η τύχη της, όπως και αυτή των άλλων μελών της αποικία Ρόανοκ, παραμένει μέχρι σήμερα μυστήριο.

Άγγλοι και Γάλλοι εξερευνητές αναζητούσαν πέρασμα προς την Ασία από το Βορρά. Για παράδειγμα ο Τζον Κάμποτ, που ηγήθηκε αγγλικών αποστολών στα τέλη του 15ου αιώνα, ήταν πεπεισμένος ότι η Ιαπωνία βρισκόταν λίγο πέρα από τη Νέα Γη.

Οι ανακαλύψεις τους άνοιξαν το δρόμο για την ίδρυση ευρωπαϊκών οικισμών στη Βόρεια Αμερική. Αρχικά, όμως, οι Ευρωπαίοι έβλεπαν το Νέο Κόσμο ως έναν αφιλόξενο εμπόδιο ανάμεσα σε αυτούς και την Ασία. Χωρίς την προοπτική εύκολου και άμεσου κέρδους, οι Άγγλοι και οι Γάλλοι δε βιάστηκαν να ιδρύσουν οικισμούς. Όταν μετέπειτα το έκαναν, οι πρώτες τους προσπάθειες απέτυχαν παταγωδώς. Το 1585 ιδρύθηκε αποικία του Ρόανοκ, σε μια από τις πρώτες προσπάθειες των Άγγλων να αποικήσουν τα νέα εδάφη. Πάνω από εκατό άνδρες και γυναίκες εξαφανίστηκαν και μέχρι σήμερα η τύχη της αποικίας εξακολουθεί να αποτελεί άλυτο αίνιγμα.

Το 1607 οι Άγγλοι ίδρυσαν τη Τζέιμσταουν, στη σημερινή Βιρτζίνια. Πάντως, ένας μεγαλύτερος όγκος αποίκων έφτασε στην Αμερική κατά τη δεκαετία του 1580 και μετέπειτα, λόγω της νέας πολιτικής της αγγλικής κυβέρνησης. Ωστόσο, η Νέα Αγγλία άρχισε να αποικίζεται μετά το 1620. Την περίοδο 1600-1700, έφταναν ετησίως στη νέα ήπειρο 2000 Βρετανοί άποικοι και μόλις 100 Γάλλοι.

Οι Άγγλοι ίδρυσαν αποικίες κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Βορείου Αμερικής και δημιούργησαν φυτείες ζαχαροκάλαμου στην Καραϊβική και τη Τζαμάικα, την οποία πήραν από τους Ισπανούς το 1654.

Το 1624, ιδρύθηκε ο ολλανδικός οικισμός του Νέου Άμεστερνταμ, που το 1664 κατελήφθη από τους Άγγλους, οι οποίοι τον μετονόμασαν σε Νέα Υόρκ Γενικά, οι Ολλανδοί έβλεπαν την αποικία της Νέας Ολλανδίας, όχι ως μέρος για μαζική αποίκηση, αλλά ως καθαρά οικονομικό κέντρο.

Το 1638 ιδρύθηκε ο πρώτος σουηδικός οικισμός στον Νέο Κόσμο, το Φορτ Κριστίνα (σουηδ.: Fort Kristina), το οποίο ονομάστηκε προς τιμήν της Χριστίνας της Σουηδίας. Έκτοτε και μέχρι το 1655 υπήρχε η αποικία της Νέας Σουηδίας (Nya Sverige), στις όχθες του ποταμού Ντέλαγουερ. Οι άποικοι εκεί ήταν κυρίως Σουηδοί και Φινλανδοί, αλλά και Ολλανδοί και Γερμανοί. Η Νέα Σουηδία τελικά καταλήφθηκε από ολλανδικά στρατεύματα, το 1655.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, SITUATIONS

Στις αποικίες του Νέου Κόσμου υπήρχε έλλειψη εργατικών χεριών και έτσι γεννήθηκε η ανάγκη για τη χρήση σκλάβων. Το δουλεμπόριο έφτασε σε πρωτόγνωρα επίπεδα, ως το μέσο που θα θεμελίωνε τη δημιουργία παγκόσμιων εμπορικών δικτύων. Οι Βρετανοί και οι Πορτογάλοι ήταν οι κυριότεροι μεταφορείς δούλων.

Οι πρώτοι Αφρικανοί σκλάβοι έφτασαν στην Αμερική το 1503, από Ισπανούς δουλεμπόρους. Όταν το 1549 οι Πορτογάλοι ξεκίνησαν την καλλιέργεια ζαχαροκάλαμου στη Βραζιλία μετέφεραν σκλάβους από τη Δυτική Αφρική. Σύμφωνα με υπολογισμούς, περίπου 2,5 εκατομμύρια Αφρικανοί δούλοι μεταφέρθηκαν στη Βραζιλία από το 1550 έως το 19ο αιώνα. Κατά την περίοδο 1600-1700, οι Βρετανοί έφερναν στην Αμερική 1500 σκλάβους ετησίως, οι Γάλλοι 300 και οι Ισπανοί 100.000. Στο τέλος του 18ου αιώνα, οι Βρετανοί κυριαρχούσαν στο είδος αυτό εμπορίου, με 150 δουλεμπορικά να αποπλέουν ετησίως από τα λιμάνια του Λονδίνου, του Λίβερπουλ και του Μπρίστολ. Υπολογίζεται πως από τα τέλη του 15ου ως τις αρχές του 19ου αιώνα μεταφέρθηκαν στο δυτικό ημισφαίριο περίπου 12 εκατομμύρια σκλάβοι, ενώ τέσσερις με πέντε εκατομμύρια πέθαναν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Από το σύνολο, τα 2/3 κατέληξαν σε φυτείες ζάχαρης. Ορισμένοι Άγγλοι πραγματοποιούσαν ένα διαφορετικό, επίσης κερδοφόρο, είδος δουλεμπορίου, καθώς απήγαγαν άστεγους και άνεργους συμπατριώτες τους. Στις αποικίες, οι απαχθέντες υπέγραφαν συμβόλαια εργασίας σε καπνοτόπια, αλλά σπανίως αμείβονταν με τα συμφωνηθέντα. Επιπροσθέτως, συχνά απάγονταν γυναίκες, με σκοπό την ανάπτυξη των αποικιών. Η διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων πολύτιμων αγαθών, προσέφερε άφθονες ευκαιρίες για πειρατεία και λαθρεμπόριο. Τα πολυάριθμα νησάκια, τα κρυμμένα λιμάνια και η πυκνή βλάστηση κατέστησαν την Καραϊβική διαβόητο κέντρο τέτοιων δραστηριοτήτων. Προφανώς, οι περισσότεροι πειρατές δρούσαν για προσωπικό τους όφελος και έγιναν ο φόβος και ο τρόμος των παραλιακών οικισμών. Για παράδειγμα, μόνο το Μαρακάιμπο λεηλατήθηκε τρεις φορές την περίοδο 1667-1678.

Ωστόσο, ορισμένοι πειρατές δρούσαν υπό τις διαταγές κυβερνήσεων Σημαντικά παράδειγμα κουρσάρων αποτελούν οι Άγγλοι Σερ Φράνσις Ντρέικ και Τζων Χώκινς, ο οποίοι δρούσαν με τις ευλογίες της Ελισάβετ Α'. Οι Ευρωπαίοι μετέφεραν στη γηραιά ήπειρο αμερικανικά είδη φυτών και ζώων. Κυριότερα από αυτά είναι το καλαμπόκι, η πατάτα και η τομάτα. Παράλληλα, βέβαια, εισήγαγαν στο Νέο Κόσμο ευρωπαϊκά είδη: άλογα, χοίροι και βοοειδή μεταφέρθηκαν στο δυτικό ημισφαίριο, ενώ οι άποικοι ξεκίνησαν καλλιέργειες σίτου, μήλων, ροδάκινων και εσπεριδοειδών. Δημιουργήθηκαν νέες ποικιλίες φυτών και ζώων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο πληθυσμός και στις δύο ηπείρους. Πολλές φυλές χρησιμοποίησαν τα νέα είδη, αλλά αναμφίβολα οι Ευρωπαίοι ήταν που ωφελήθηκαν περισσότερο. Οι άποικοι έφεραν μαζί τους άγνωστες ασθένειες, στις οποίες οι αυτόχθονες προφανώς δεν είχαν ανοσία. Αρρώστιες όπως η ιλαρά, η γρίπη και η ευλογιά θέρισαν το 90% με 95% του συνολικού πληθυσμού της Αμερικής. Από την άφιξη των Ισπανών ως το 1570 ο πληθυσμός του Μεξικού ενδεχομένως μειώθηκε από 25.000.000 σε 2.650.000, ενώ του Περού από 9.000.000 σε 3.000.000. Παράλληλα, και οι Ευρωπαίοι χτυπήθηκαν από ασθένειες: κατά τον 16ο αιώνα, η σύφιλη (η οποία πιθανώς προήλθε από πρόσμιξη δύο παρεμφερών ασθενειών του Νέου και του Παλαιού Κόσμου) σκότωσε 1.000.000 Ευρωπαίους.

Στη Νότια Αμερική, οι άποικοι ήταν ιδιαίτερα σκληροί με τους γηγενείς. Οι Ισπανοί χρησιμοποίησαν καταναγκαστική εργασία ιθαγενών για την εξόρυξη πολύτιμων μετάλλων. Επιπροσθέτως, διέπραξαν πολλές ωμότητες σε βάρος των Αζτέκων και των Ίνκας. Ο επίσκοπος Μπαρτολομέ δε λας Κάσας κατήγγειλε τη βιαιότητα των συμπατριωτών του στους γηγενείς του Μεξικού, με αποτέλεσμα τη θέσπιση νόμων για την προστασία τους. Θεωρητικά, οι Ινδιάνοι απολάμβαναν τα ίδια δικαιώματα με αυτά των άλλων υπηκόων του βασιλιά της Ισπανίας, αλλά στην πραγματικότητα δεν μπορούσαν να διαμαρτυρηθούν για τις βιαιότητες των νέων κυρίων τους. Οι Ισπανοί άποικοι ήταν πεπεισμένοι για τη φυλετική τους ανωτερότητα και δεν αισθάνονταν τύψεις για την κακομεταχείριση των αυτοχθόνων. Οι Πορτογάλοι υποδούλωσαν πολλές χιλιάδες ιθαγενών με σκοπό την απασχόλησή τους στις φυτείες ζαχαροκάλαμου στη Βραζιλία. Επιπλέον, στη Νότια Αμερική οι πληθυσμοί των Ινδιάνων μειώνονταν λόγω της καταστροφής των καλλιεργειών τους, από εκτρεφόμενα βοοειδή. Σε γενικές γραμμές, οι Άγγλοι άποικοι δεν είχαν τις καλύτερες σχέσεις με τους ιθαγενείς της Βορείου Αμερικής. Τις πολυάριθμες συγκρούσεις διαδέχονταν περίοδοι ειρήνης και συνεργασίας. Σημαντικό παράδειγμα αποτελεί αυτό της αποικίας Βιρτζίνια. Αρχικά, η σύγκρουση αποφεύχθηκε χάρη στην παρέμβαση της Ποκαχόντας, κόρης του τοπικού αρχηγού Παουάταν, η οποία και παντρεύτηκε τον Τζων Ρολφ. Το 1622 ωστόσο, μετά το θάνατο της Ποκαχόντας και του πατέρα της, οι ιθαγενείς επιτέθηκαν στους ξένους, σκοτώνοντας το 1/3 του πληθυσμού της Βιρτζίνια. Ακολούθησε ένας δεκαετής πόλεμος, στο τέλος του οποίου, οι ιθαγενείς απομακρύνθηκαν από τα παράλια. Το 1675 ξέσπασε ο λεγόμενος πόλεμος του Βασιλιά Φιλίππου[v] ανάμεσα σε μια συμμαχία φυλών και την αποικία της Νέας Αγγλίας, ο οποίος υπήρξε μια από τις πιο αιματηρές συρράξεις στην ιστορία της Βορείου Αμερικής.

Στα νότια μέρη της Βόρειας Αμερικής, οι Ευρωπαίοι άποικοι έκαναν τους ιθαγενείς δούλους. Στην αποικία της Καρολίνας προμήθευαν τις τοπικές φυλές με όπλα και οινοπνευματώδη ποτά, ενθαρρύνοντας τους μεταξύ τους πολέμους. Όσοι αιχμαλωτίζονταν στη μάχη, είτε γίνονταν δούλοι στην Καρολίνα είτε στέλνονταν στις Δυτικές Ινδίες, τη Νέα Υόρκη ή τη Νέα Αγγλία. Το 1708 ζούσαν στο Τσάρλεστον -πρωτεύουσα της αποικίας - 1400 Ινδιάνοι δούλοι. Μολαταύτα, υπήρξαν και σημαντικά παραδείγματα συνεργασίας των παλαιών και νέων κατοίκων της ηπείρου. Έτσι, οι Γάλλοι άποικοι των βορείων περιοχών αποδείχτηκαν ικανότατοι στις συναλλαγές με τους ντόπιους. Κέρδισαν τη φιλία των περισσότερων φυλών, αν και απειλούνταν διαρκώς από τους Ιροκέζους. Ο Ουίλιαμ Πεν, ιδρυτής της Φιλαδέλφειας και πιστός Κουάκερος, έκλεισε δίκαιες συμφωνίες με τους Ινδιάνους, τις οποίες πότε δεν παραβίασε.

Οι μαζικές εισαγωγές ασημιού από τα ορυχεία του Μεξικού, της Βολιβίας και του Περού προκάλεσαν μεγάλη υποτίμηση της αξίας του και έναν τρομακτικό πληθωρισμό. Οι συνέπειες αυτής της κατάστασης διέφεραν από χώρα σε χώρα, με την Γερμανία να δέχεται ισχυρό πλήγμα, καθώς η υποτίμηση του ασημιού κατέστρεφε τα γερμανικά αργυρωρυχεία.Το σύνολο αυτών των αλλαγών στην οικονομική ζωή της Ευρώπης, που συνήθως ονομάζεται Εμπορική Επανάσταση,περιείχε τα πρώτα δείγματα της κεφαλαιοκρατίας, που θα βασιστεί για αρκετό καιρό στο εμπόριο προτού η βιομηχανία, με τη Βιομηχανική Επανάσταση, πάρει τη θέση του εμπορίου.Νέες εμπορικές δυνάμεις εμφανίζονται όπως οι Ισπανοί, οι Πορτογάλοι, οι Ολλανδοί κλπ, ενώ σιγά σιγά η Βενετία και η Γένοβα παρακμάζουν.

Έτσι δημιουργούνται σταδιακά μεγάλες αποικιακές αυτοκρατορίες που φέρνουν στα ευρωπαικά κράτη τεράστια κέρδη. Το κέντρο της ευρωπαικής οικονομίας μετατοπίστηκε από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό. Νέα λιμάνια όπως της Λισσαβόνας και της Σεβίλλης αποκτούν οικονομική σπουδαιότητα. Το ασήμι και ο χρυσός ρέουν άφθονα στην Ευρώπη, και αυτό οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης των αγαθών, αλλα και σε αύξηση των τιμών.Στην Ευρώπη παρουσιάζεται σοβαρό πρόβλημα πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός προέρχεται κυρίως από την εισροή μετάλλων από τις αμερικανικές κατακτήσεις και λεηλασίες. Η εξάπλωση του χρυσού και του αργύρου στις χώρες που διατηρούν εμπορικές σχέσεις με την Ισπανία, έχει ως αποτέλεσμα μια νομισματική αφθονία, που με τη σειρά της δημιουργεί πληθωρισμό. Υπάρχει μια περίοδος ευημερίας, και ιδιαίτερα στα μέσα του 16ου αιώνα παρατηρείται σημαντική δημογραφική αύξηση. Σύντομα όμως δημιουργούνται οικονομικά προβλήματα στις φτωχότερες τάξεις.

Να κρίνετε το παρακάτω απόσπασμα από την αναφορά του Επισκόπου Βαρθολομαίου Λας Κάζας προς τον βασιλιά της Ισπανίας: " Οι Ισπανοί βρέθηκαν ανάμεσα στους Ινδιάνους όπως οι λύκοι, οι τίγρεις και τα αιμοβόρα λιοντάρια πεινασμένα για πολλές μέρες. Εδώ και σαράντα χρόνια, δεν κάνουν τίποτα άλλο από να τους κάνουν κομμάτια, να τους τουφεκίζουν, να τους βασανίζουν και να τους εξοντώνουν με τόση ωμότητα, ώστε το νησί Κούβα είναι σήμερα ερημωμένο από κατοίκους... Αν οι χριστιανοί έχουν καταστρέψει τόσες και τόσες ψυχές, το έκαναν με μοναδικό σκοπό να αποκτήσουν χρυσάφι και να πλουτίσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα".

Ο Bartolome de Las Casas (A Brief Account of the Destruction of the Indies)δηλώνει ξεκάθαρε πως οι ισπανοί εξερευνητέςήταν αποφασισμένοι με κάθε μέσον να επωφεληθούν των κατακτήσεών τους και να βγάλουν, βαθμιαία, τους βασιλείς της Αραγωνίας και της Καστίλλης έξω από τα "ντομίνιά" τους, καταχρώμενοι της βασιλικής εύνοιας. Φρόντισαν, μάλιστα, ώστε ο ρόλος των βασιλέων να φανεί πλέον κυριαρχικός πάνω στη νέα περιοχή της "Ισπανιόλα", και όχι ρόλος προασπιστών της χριστιανικής πίστης.

EΡΩΤΗΣΗ ΚΡΙΣΕΩΣ: Ας υποθέσουμε ότι είστε ο βασιλιάς ή η βασίλισσα της Ισπανίας, που έστειλε τους conquistadores στον Νέο Κόσμο για να εκχριστιανίσουν τους ιθαγενείςκαι να φέρουν στη χώρα σας άφθονο χρυσό και ασήμι. Πώς θα αντιδρούσατε στις παραπάνω επισημάνσεις του Ντε Λας Κάζας;

Μια σημαντική συνέπεια των γεωγραφικών ανακαλύψεων ήταν ότι το κέντρο της παγκόσμιας οικονομίας μετατοπίστηκε από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Βόρεια θάλασσα. Τα λιμάνια της Σεβίλλης, της Λισαβόνας και της Αμβέρσας απέκτησαν μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα από εκείνα της Βενετίας και της Γένουας. Με την εξέλιξη αυτή η δυτική και η βόρεια Ευρώπη έγιναν πια το κέντρο των διεθνών εξελίξεων. Το ασήμι και το χρυσάφι που έφταναν στην Ευρώπη αύξησαν την κυκλοφορία του χρήματος και κατέστησαν το νόμισμα αποκλειστικό ανταλλακτικό μέσο και μέτρο όλων των αξιών, Τα κεφάλαια που συσσωρεύονταν από το εμπόριο άρχισαν να επενδύονται σε διάφορες εμπορικές, τραπεζικές, χρηματιστηριακές και ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Έτσι τέθηκαν οι βάσεις του κεφαλαιοκρατικού συστήματος στην Ευρώπη, ενώ η φεουδαρχική δομή της οικονομίας άρχισε να κλονίζεται.

Αποικία : έδαφος υπό τον πλήρη έλεγχο της μητρόπολης

Προτεκτοράτο: Κράτος υπό τον έλεγχο μιας «προστάτιδας» δύναμης έπειτα από μια συνθήκη ανάμεσα σε δύο κυβερνήσεις> Αυτό το σύστημα επέτρεψε τον έλεγχο περιοχών χωρίς να αλλάξουν οι δομές των προηγούμενων καθεστώτων (π.χ. Τυνησία, Καμπότζη)

Εντολή: Αυτό το εδαφικό status εμφανίστηκε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο< Αφορούσε τις πρώην γερμανικές αποικίες και εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας που πέρασαν υπό τον προσωρινό έλεγχο άλλων δυνάμεων με σκοπό αργότερα την ανεξαρτητοποίησή τους (Συρία, Λίβανος, Παλαιστίνη, Καμερούν)

Κοινοπολιτεία: Οργανισμός που αφορούσε όλες τις πρώην βρετανικές αποικίες που διατήρησαν δεσμούς με το στέμμα αλλά είχαν πλέον ανεξαρτησία (Καναδάς, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία)

Κατά τους νεότερους χρόνους αποικίες είχαν ιδρύσει η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Αγγλία, η Γαλλία και η Ολλανδία, κυρίως στην Αμερική και στην Ασία. Βασικά στοιχεία όλων αυτών των αποικιών ήταν η εγκατάσταση εποίκων από τις μητροπόλεις και η λειτουργία των κοινοτήτων των εποίκων ως πυρήνων της εν γένει οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής ζωής των αποικιών. Η νέα αποικιοκρατία, ως ιστορικό φαινόμενο που έμεινε γνωστό ως ιμπεριαλισμός (από τον λατινικό όρο «imperium»: αυτοκρατορία), διέφερε από τις προγενέστερες φάσεις του φαινομένου από την εξής άποψη: οι νέες αποικίες δε δημιουργήθηκαν από το δημογραφικό πλεόνασμα ή από ανεπιθύμητες θρησκευτικές ή άλλες ομάδες του πληθυσμού της Ευρώπης, ούτε ανέπτυξαν τους θεσμούς των μητροπόλεων της γηραιάς ηπείρου. Οι νέες αποικίες εγκαθιδρύθηκαν από χώρες της Ευρώπης και από τις ΗΠΑ σε υπανάπτυκτες οικονομικά και ανίσχυρες στρατιωτικά περιοχές του κόσμου, ιδίως στην Αφρική, την Ασία και τον Ειρηνικό Ωκεανό, με τον εξαναγκασμό ήτη χρήση βίας, για να εξυπηρετήσουν κυρίως οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα των μητροπολιτικών χωρών. Η εξυπηρέτηση οικονομικών και στρατηγικών συμφερόντων δεν ήταν ωστόσο το μοναδικό κίνητρο, όπως προαναφέρθηκε. Η απόκτηση αποικιών σε υπανάπτυκτες και εν πολλοίς άγνωστες περιοχές του κόσμου υπήρξε εθνική επιδίωξη, που απέκτησε λαϊκή υποστήριξη. Οι αποικίες στον υπανάπτυκτο και αναξιοπαθούντα κόσμο της Αφρικής και της Ασίας έφτασαν να θεωρούνται επιβράβευση των δυνατοτήτων και της ισχύος μιας χώρας της Ευρώπης και στόχος εθνικός.

Η αποικιοκρατία ήταν άρρηκτα και οργανικά συνδεδεμένη με τον εθνικισμό, ενώ στον πυρήνα της υπήρχε το στοιχείο του μεσσιανισμού* και της εθνικής αποστολής. Οι Βρετανοί αναφέρονταν στο «χρέος του λευκού ανθρώπου» (the white man's burden), οι Γάλλοι στην «εκπολιτιστική τους αποστολή»(mission civilisatrice). Ακολούθησαν οι Γερμανοί και οι Βέλγοι με ανάλογες αναφορές. Στοιχεία της ίδιας εθνικής έξαρσης διακρίνονται και στο όραμα των Ελλήνων αυτής της εποχής, το όραμα της Ελλάδας από την οποία ανέμεναν να «φωτίσει» ως φωτοβόλος «φάρος» και να απελευθερώσει την «καθ' ημάς Ανατολή».

Η Βρετανία έσπευσε να προσθέσει στις παλαιές της αποικίες νέες, ιδίως στην Αφρική: την Αίγυπτο και το Σουδάν, καθώς και τη Νότια Αφρική. Κατείχε ήδη την Ινδία και το Πακιστάν, καθώς και άλλα στρατηγικά σημεία στην ίδια περιοχή. Ο Καναδάς και η Αυστραλία απέκτησαν την ίδια εποχή καθεστώς αυτοδιοίκησης, αλλά παρέμειναν τμήματα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και κατόπιν της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Η Γαλλία, παλαιά αποικιοκρατική δύναμη και αυτή, κατέλαβε τη βορειοδυτική Αφρική, για να ακολουθήσουν η Γερμανία, το Βέλγιο και η Ιταλία στην κεντρική Αφρική. Το παράδειγμα των ευρωπαϊκών χωρών ακολούθησαν και δύο εξωευρωπαϊκές βιομηχανικές χώρες, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, οι οποίες ενεπλάκησαν στην ανατολική Ασία. Η Ρωσία εξαπλώθηκε στον Καύκασο, στην κεντρική Ασία και στη Σιβηρία.

Σε πολλές περιοχές του κόσμου οι δυτικοί αποικιοκράτες δημιούργησαν θεσμούς διακυβέρνησης και εθνικές ενότητες στη θέση των κατακερματισμένων γλωσσικά και θρησκευτικά ανθρώπινων συνόλων, όπως οι Βρετανοί στη βορειοανατολική και τη νότια Αφρική, καθώς και στην Ινδία. Λιγότερο ανθεκτικοί υπήρξαν οι θεσμοί που δημιούργησαν οι Γάλλοι, οι Γερμανοί, οι Βέλγοι και οι Ιταλοί στις δικές τους αποικίες. Σε πολλές περιοχές της Αφρικής σχηματίστηκαν αποικίες χωρίς άλλον συνεκτικό δεσμό εκτός από τις αρχές των αποικιοκρατών. Οι αποικίες αυτές αποτέλεσαν κατά τον 20ό αιώνα, όταν απέκτησαν την ανεξαρτησία τους, προβληματικά εθνικά κράτη χωρίς συνοχή, στα οποία εκδηλώθηκαν σκληροί εμφύλιοι πόλεμοι.

Η ευρωπαϊκή αποικιοκρατία του 19ου αιώνα ολοκλήρωσε τη διείσδυση του δυτικού ανθρώπου στον εξωευρωπαϊκό κόσμο, η οποία είχε αρχίσει τον 16ο αιώνα, και τον προσέδεσε στον δυτικό κόσμο. Ο δυτικός άνθρωπος προσπάθησε να ενσωματώσει στον δυτικό πολιτισμό λαούς με κοινωνική οργάνωση και πολιτισμούς διαφορετικούς από τον δυτικό, να τους «προικοδοτήσει» με θεσμούς ανάλογους προς τους δικούς του. Ταυτοχρόνως οι πρώτες ύλες και οι παραγωγικές δυνατότητες των αποικιών προσαρμόστηκαν έτσι, ώστε να εξυπηρετούν όχι αποκλειστικά τις ανάγκες των γηγενών κατοίκων, αλλά και τις παραγωγικές ανάγκες των μητροπολιτικών χωρών. Σε πολλές αποικίες ο δυτικός άνθρωπος εξάρθρωσε παραδοσιακές κοινωνικές δομές χωρίς να δημιουργήσει στη θέση τους βιώσιμους δυτικούς θεσμούς, αλλά, παρ' όλα αυτά, κατόρθωσε να εξαλείψει θανατηφόρες επιδημίες, τη δουλεία και άλλες ενδημικές μάστιγες.