Η ΣΤΕΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΛΟΜΑΓΝΟΥ (από την τράπεζα θεμάτων)

ΘΕΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ/ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ (για τις εξετάσεις)

Α/ ΚΕΙΜΕΝΟ (Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ, Η πολιτική Ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Αθήνα 1988, σ. 52, διασκευή) Είναι γνωστό ότι οι αυτοκρατορικοί τίτλοι [«αυτοκράτωρ» και «βασιλεύς των Ρωμαίων»] που ιδιοποιήθηκε [με τη στέψη του στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης, τα Χριστούγεννα του 800] ο Καρλομάγνος και οι διάδοχοί του με την υποστήριξη και την ευλογία του πάπα, προκάλεσαν βίαιες αντιδράσεις από μέρους της Κωνσταντινούπολης, που δεν δίστασε καθόλου να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Δύσης. Έναν πόλεμο που δεν υπήρξε μόνο διπλωματικός. Θεωρούμε ότι η έκταση και η βιαιότητα αυτού του γεγονότος σημειώνουν το πρώτο σημαντικό σχίσμα στους κόλπους της χριστιανοσύνης. Η χριστιανική Δύση και η χριστιανική Ανατολή, για λόγους πολιτικού γοήτρου, μπαίνουν σε μία περίοδο αμοιβαίας δυσπιστίας. Αυτή η κατάσταση θα επιδεινωθεί σε λίγο από την εκκλησιαστική διαφωνία γύρω από τη θεωρία που αφορούσε την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος και η οποία απέκρυψε την πραγματική αιτία της αντίθεσης που υπήρχε ανάμεσα στις δύο εκκλησίες, τουλάχιστον σε αυτή την εποχή, για τις αμοιβαίες διεκδικήσεις τους για τα πρωτεία, δηλαδή για την πρωτοκαθεδρία.

Β/ ΕΡΩΤΗΣΗ: Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από το κείμενο που σας δίνεται, να αναφερθείτε: α. στο πολιτικό περιεχόμενο της στέψης του Καρλομάγνου από τον πάπα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης, τα Χριστούγεννα του 800 (μονάδες 12) β. στις συνέπειες αυτού του γεγονότος για τις σχέσεις της χριστιανικής Δύσης με τη χριστιανική Ανατολή. (μονάδες 13)

3. α. Αξιοποιώ τις κατάλληλες πληροφορίες του κειμένου:  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ 1η «[…]οι αυτοκρατορικοί τίτλοι [«αυτοκράτωρ» και «βασιλεύς των Ρωμαίων»] που ιδιοποιήθηκε ο Καρλομάγνος [με τη στέψη του στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης, τα Χριστούγεννα του 800] με τις ευλογίες του πάπα[…]» Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Κεφάλαιο 1, 8. Το Φραγκικό Κράτος υπό τις δυναστείες των Μεροβιγγείων και των Καρολιδών, γ. Το πρόβλημα των δύο αυτοκρατοριών] μπορεί να αξιοποιηθεί η αναφορά:  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ 2η «Την ημέρα των Χριστουγέννων του έτους … υπό τις επευφημίες του λαού και του κλήρου». Μέσα από τη συνδυαστική προσέγγιση πηγής και ιστορικής αφήγησης αναμένεται να δομηθεί ένα συνθετικό κείμενο που να αναδεικνύει το πολιτικό περιεχόμενο της στέψης του Καρλομάγνου στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης τα Χριστούγεννα του 800.

Σχολιάζω τον τρόπο με τον οποίον επιμέρους παράγοντες όπως ο τόπος και ο χρόνος πραγματοποίησης της στέψης του Καρλομάγνου (στη Ρώμη και συγκεκριμένα στην εκκλησία του Αγίου Πέτρου-έδρα παπικού κράτους/ την ημέρα των Χριστουγέννων) και ιδιαίτερα το πρόσωπο από το οποίο διενεργείται η στέψη (πάπας), σε συνδυασμό με το περιεχόμενο των τίτλων που αποδίδονται («αυτοκράτωρ» και «βασιλεύς των Ρωμαίων») συνδέονται μεταξύ τους, σηματοδοτώντας την πολιτική σπουδαιότητα του συγκεκριμένου γεγονότος: σε μία από τις πιο σημαντικές ημέρες της Χριστιανοσύνης, στη Ρώμη (σύνδεση με την αρχαία ρωμαϊκή παράδοση-σηματοδότηση διαδοχής της αυτοκρατορικής εξουσίας), ανακηρύσσεται από τον πάπα (αντιπρόσωπο του Θεού στη γη) ο Κάρολος ο Μέγας, ως «αυτοκράτωρ» και «βασιλεύς των Ρωμαίων», τίτλοι που μέχρι τη δεδομένη χρονική στιγμή έφερε μόνο ο βυζαντινός αυτοκράτορας.

3.β. Για την απάντηση στο ερώτημα β αξιοποιώ, και πάλι, τις κατάλληλες πληροφορίες του κειμένου:  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ 1η «[…]οι αυτοκρατορικοί τίτλοι… προκάλεσαν βίαιες αντιδράσεις από την πλευρά της Κωνσταντινούπολης, που δεν δίστασε καθόλου να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Δύσης. Έναν πόλεμο που δεν υπήρξε μόνο διπλωματικός.»  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ 2η «Η χριστιανική Δύση και η χριστιανική Ανατολή, για λόγους πολιτικού γοήτρου, μπαίνουν σε μία περίοδο αμοιβαίας δυσπιστίας... δηλαδή για την πρωτοκαθεδρία.» Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Κεφάλαιο 1, 8. Το Φραγκικό Κράτος υπό τις δυναστείες των Μεροβιγγείων και των Καρολιδών, γ. Το πρόβλημα των δύο αυτοκρατοριών] και [Κεφάλαιο 2. 1. Προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού Κράτους, β. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο Εκκλησιών και το Πρώτο Σχίσμα] μπορεί να γίνει σύνδεση με τις αντίστοιχες αναφορές:  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ 3η «Γι αυτόν τον λόγο η στέψη θεωρήθηκε ως σκάνδαλο… σε δύο αντίπαλους κόσμους»  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ 4η «Με τη συμπαράσταση του αυτοκράτορα … και ο πάπας Νικόλαος αναθεματίστηκε (Πρώτο Σχίσμα)» Μέσα από τη συνδυαστική προσέγγιση πηγής και της ιστορικής αφήγησης γράφω ένα κείμενο, όπου παραθέτω τις συνέπειες της στέψης του Καρλομάγνου τα Χριστούγεννα του 800 στις σχέσεις ανάμεσα στη χριστιανική Δύση και τη χριστιανική Ανατολή.