ΠΡΩΤΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΑΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ (από την Τράπεζα Θεμάτων)

Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από την ιστορική πηγή που σας δίνεται, να περιγράψετε τις πολιτικές παρατάξεις που διαμορφώθηκαν στην Ελλάδα της Επανάστασης και τις κοινωνικές ομάδες που τις υποστήριξαν

«Ο Δημήτριος Υψηλάντης αποβιβάστηκε στην Ύδρα (σημ: το καλοκαίρι του 1821) ως πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου Της (Αόρατης) Αρχής και εκεί έγινε δεκτός με χαρά από τους τοπικούς προκρίτους. Μετά πήγε στις Σπέτσες όπου έγινε δεκτός με τις ίδιες τιμές. Από εκεί πήγε στο Άστρος όπου τον υποδέχτηκαν οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου. Ο Υψηλάντης διάβασε το έγγραφο με το οποίο οριζόταν πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου Της (Αόρατης) Αρχής και ζήτησε τον έλεγχο του στρατοπέδου στα Βέρβενα. Οι πρόκριτοι όμως αρνήθηκαν να του παραχωρήσουν τον έλεγχο του στρατοπέδου, είπαν ότι αυτό θα έπρεπε να παραδοθεί στους εκπροσώπους του έθνους και τον άφησαν να εννοήσει ότι δεν τον αποδέχονταν ως εκπρόσωπο της Αόρατης Αρχής. Του αντιπρότειναν να αναγνωρίσει τη Γερουσία τους (σημ: την Πελοποννησιακή Γερουσία) και, αν ήθελε, μπορούσε να αποτελέσει κι αυτός μέλος της με μια όμως ψήφο, αυτή του εαυτού του. Ο Υψηλάντης δεν συμφώνησε. Τους εξήγησε ότι ο τίτλος «Πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου» σήμαινε ότι αυτός θα έπρεπε να είναι ο αρχιστράτηγος της Ελλάδας και ότι τα στρατεύματα θα έπρεπε να εξαρτώνται και να διευθύνονται αποκλειστικά από αυτόν. Αναφορικά με την Πελοποννησιακή Γερουσία, αυτή θα έπρεπε να καταργηθεί και στη θέση της να δημιουργηθεί μια υπηρεσία που θα ασχολείται αποκλειστικά και μόνον με την επιμελητεία του πολέμου, ώστε να προμηθεύει τα αναγκαία για τη διεξαγωγή του, παίρνοντας εντολές από αυτόν». (Ν. Σπηλιάδης, Απομνημονεύματα Α ́ 203-213, διασκευή από το βιβλίο: Θέματα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας από τις Πηγές, Γ ́ Λυκείου, Αθήνα 1998, σσ. 92-93)

Πρέπει να εντοπίσουμε τη συγκρότηση δυο μεγάλων παρατάξεων. Από τη μια πλευρά βρίσκονται οι πρόκριτοι, κυρίως της Πελοποννήσου, συνεπικουρούμενοι από ανώτερους κληρικούς και καπετάνιους που τους υποστηρίζουν. Αυτοί διαμορφώνουν και υποστηρίζουν ένα είδος τοπικής εξουσίας. Από την άλλη πλευρά βρίσκονται ο Δ. Υψηλάντης, οι πρόκριτοι των νησιών, οι Φιλικοί και οι καπετάνιοι υπό τον Κολοκοτρώνη.

Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να αναφερθούμε στα στα εξής τρία σημεία της πηγής: 1 «Από εκεί πήγε στο Άστρος όπου τον υποδέχτηκαν οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου». 2«Του αντιπρότειναν να αναγνωρίσει τη Γερουσία τους (σημ: την Πελοποννησιακή Γερουσία) και, αν ήθελε, μπορούσε να αποτελέσει κι αυτός μέλος της με μια όμως ψήφο, αυτή του εαυτού του». και 3 «Ο Δημήτριος Υψηλάντης αποβιβάστηκε στην Ύδρα (σημ: το καλοκαίρι του 1821) ως πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου Της (Αόρατης) Αρχής και εκεί έγινε δεκτός με χαρά από τους τοπικούς προκρίτους. Μετά πήγε στις Σπέτσες όπου έγινε δεκτός με τις ίδιες τιμές».

Τέλος, πρέπει να θυμηθούμε το παρακάτω απόσπασμα του σχολικού βιβλίου: 1. "Στην Πελοπόννησο κυρίως, καθώς και στη Στερεά Ελλάδα και στα νησιά του Αιγαίου, είχαν σχηματιστεί «εφορίες», «σύγκλητοι», «καγκελαρίες» και «διευθυντήρια», τοπικά επαναστατικά συμβούλια δηλαδή, υπό τον άμεσο έλεγχο των τοπικών αρχόντων, των παλαιών προεστών ή καπετάνιων. Από τα συμβούλια αυτά προήλθαν οι αντιπρόσωποι στις τρεις πρώτες τοπικές γερουσίες, στην «Πελοποννησιακή Γερουσία», τον «Άρειο Πάγο» της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και τη «Γερουσία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος». Οι αντιπρόσωποι σε αυτές τις γερουσίες ήταν οι ίδιοι άρχοντες που είχαν σχηματίσει τα τοπικά συμβούλια, αυτοί δε οι άρχοντες εν συνεχεία υπήρξαν και οι αντιπρόσωποι στην Α' Εθνοσυνέλευση, καθώς και στις συνελεύσεις που ακολούθησαν. Με την απαλλαγή λοιπόν από τους εκπροσώπους της οθωμανικής διοίκησης, υπήρξε ανάληψη της εξουσίας και της διοίκησης από τους άρχοντες εκείνους, είτε πολιτικούς είτε στρατιωτικούς, οι οποίοι ασκούσαν και στο παρελθόν εξουσία ως εντολοδόχοι της οθωμανικής κυβέρνησης. Παρατηρήθηκε, με άλλα λόγια, συνέχεια της προεπαναστατικής ελληνικής εξουσίας. Αυτή η συνέχεια ήταν μάλλον αναπόδραστη, για τον λόγο κυρίως ότι οι τοπικοί άρχοντες διέθεταν μεγάλη επιρροή και πλούτη, σε σύγκριση με τους νεήλυδες από την ελληνική Διασπορά, που έσπευσαν στην επαναστατημένη χώρα, με στόχο την απαλλαγή του τόπου όχι μόνο από την οθωμανική εξουσία, αλλά και από πολλούς Έλληνες άρχοντες που ασκούσαν εξουσία ως όργανα της οθωμανικής κυριαρχίας. Αυτοί οι φιλελεύθεροι νεήλυδες, έργο των οποίων υπήρξαν τα φιλελεύθερα συντάγματα του Αγώνα, μικρή συμμετοχή είχαν στον έλεγχο και την άσκηση της εξουσίας. Προέκυψε τότε οξεία διαμάχη ανάμεσα στον Δημήτριο Υψηλάντη, αδελφό του Αλέξανδρου και πληρεξούσιο του στην επαναστατημένη Ελλάδα, και πολλούς Φιλικούς από το ένα μέρος και στους προκρίτους της Πελοποννήσου από το άλλο".

Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από την ιστορική πηγή που σας δίνεται, να περιγράψετε τις πολιτικές παρατάξεις που διαμορφώθηκαν στην Ελλάδα της Επανάστασης και τις κοινωνικές ομάδες που τις υποστήριξαν