ΠΩΣ ΕΙΣΗΧΘΗΚΕ Η ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ (ο σχετικός μύθος του Ικάριου και της Ηριγόνης)

Ο Ικάριος ο Αθηναίος ήταν μία από τις αρχαιότερες θρυλικές μορφές που συνδέονται με την Αττική. Ήταν ο πρωτόγερος του αρχαίου δήμου Ικαριέων, της περιοχής που αντιστοιχεί στον σημερινό Διόνυσο, στα βόρεια προάστεια της Αττικής και κοντά στα όρια του δήμου Βοιωτίας. Θυγατέρα του ήταν η Ηριγόνη. Προς ανάμνησή τους θεσπίστηκε η Αθηναϊκή εορτή της Αιώρας.

Σύμφωνα με τον μύθο ο Ικάριος φιλοξένησε τον Διόνυσο στο σπίτι του όταν ο θεός επισκέφθηκε την Αττική για να διδάξει στους ανθρώπους την καλλιέργεια της αμπέλου και την παρασκευή του οίνου.

Ο Διόνυσος ευχαριστήθηκε από τις περιποιήσεις του και τον δίδαξε την αμπελουργία και την οινοποιία. Επιπλέον, χάρισε στον Ικάριο και ένα ασκί κρασί με την εντολή να το κεράσει στους γείτονές του ή σε βοσκούς. Του τόνισε, όμως, ποτέ να μην πίνει τον οίνον "άκρατον" (χωρίς νερό), αλλά να τον πίνει πάντα "κεκραμμένον" (ανακατεμένο με νερό, νερωμένο), ώστε να ελέγχει τη μέθη του.

Ο Ικάριος ακολουθώντας τις οδηγίες, καλλιέργησε την άμπελο, γεύθηκε τον καρπό και τον χυμό του καρπού της, και ευφράνθηκε τόσο, ώστε ο ίδιος επεθύμησε να διαδώσει το νέο αγαθό. Γέμισε λοιπόν ασκούς με κρασί και κερνούσε τους γεωργούς και τους βοσκούς, ξεχνώντας τη συμβουλή του Διονύσου για ελεγχόμενη οινοποσία. Κερνώντας το κρασί το έδινε ανέρωτο, με αποτέλεσμα οι γείτονες να ζαλιστούν και να περιέλθουν σε διονυσιακή έκσταση.

Τότε όλοι οι κάτοικοι του δήμου Ικαριέων εξαπολύθηκαν στα βουνά και άρχισαν να επιδίδονται σε διονυσιακές οργιαστικές τελετές. Τότε τα άγρια σκυλιά του βουνού τους άκουσαν, χύμηξαν και τους έκαναν κομμάτια.

Η Ηριγόνη αναζήτησε τον πατέρα της και τελικά έφτασε στο άταφο πτώμα του. Τότε, από την απελπισία της κρεμάστηκε από ένα δέντρο.

Την ίδια μοίρα είχαν και οι υπόλοιπες κόρες της περιοχής. Καταλήφθηκαν από μανία και κρεμάστηκαν κι αυτές.

Τότε οι Αθηναίοι καθιέρωσαν μία γιορτή κάθε καλοκαίρι, την Αιώρα, κατά την οποία κρεμούσαν κούνιες πάνω σε δέντρα λίγο πριν παντρέψουν τις κόρες τους. Οι παρθένες της Αττικής ταλαντεύονταν πάνω σε αιώρες (κούνιες) τραγουδώντας.

Ο Ικάριος υποτίθεται ότι μεταφέρθηκε στα ουράνια από τον Δία και είναι ο σημερινός αστερισμός Βοώτης, ή το φωτεινότερο αστέρι του, ο Αρκτούρος. Εξάλλου, ο αστεροειδής 11251 Ικαρίων (11251 Icarion), που ανακαλύφθηκε το 1973, πήρε το όνομά του από τον Ικάριο. Ο αστερισμός και ζώδιο Παρθένος είναι η Ηριγόνη, κάτι που εμφανίζεται και στην «αποθέωσιν» που έγραψε ο Βιργίλιος για τον πάτρωνά του Οκταβιανό Αύγουστο.