10ος ΑΙΩΝΑΣ: ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ

Η Βουλγαρία ισχυροποιήθηκε σημαντικά στις αρχές του 9ου αι., όταν προσάρτησε πρώην αβαρικά εδάφη. Τις εχθροπραξίες ανάμεσα στους Βουλγάρους και τους Βυζαντινούς εγκαινίασε ο χάνος Κρούμος με την κατάκτηση της Σαρδικής (Σόφιας) και την εξόντωση των υπερασπιστών της (809). Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α' εξεστράτευσε τότε κατά των Βουλγάρων και προχώρησε βαθιά στη βουλγαρική επικράτεια. Αλλά η επιχείρηση είχε τραγική γι αυτόν έκβαση. Στις διαβάσεις του Αίμου ο στρατός του εκμηδενίστηκε ολοκληρωτικά, Ο ίδιος ο αυτοκράτορας έπεσε στο πεδίο της μάχης. Σύντομα ο Κρούμος επανέλαβε τις επιχειρήσεις του, κατακτώντας λιμάνια του Ευξείνου Πόντου. Η εμφάνισή του μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης αποτέλεσε το αποκορύφωμα των επιθετικών ενεργειών του. Όμως ο βούλγαρος ηγεμόνας πέθανε ξαφνικά (814) και έτσι το Βυζάντιο απαλλάχθηκε από έναν ισχυρό αντίπαλο. Ο διάδοχος του Κρούμου Ομουρτάγ συνήψε 30ετή συνθήκη ειρήνης. Μετά τη σύναψη της ειρήνης αυτής, στα βυζαντινοβουλγαρικά σύνορα επικράτησε, σχεδόν ως τα τέλη του αιώνα, αδιατάρακτη ειρήνη.

Η δομή του Βουλγαρικού κράτους ως τον 9ο αι. χαρακτηρίζεται από τη διαφορετική συμμετοχή στη διακυβέρνηση της χώρας των δύο φυλετικών στοιχείων που συνέθεταν τον πληθυσμό του, δηλαδή των Πρωτοβουλγάρων και των σλαβικών φυλών, που είχαν εγκατασταθεί στην επικράτειά του και είχαν οργανωθεί σε σκλαβηνίες. Ο χάνος* και η πρωτοβουλγαρική αριστοκρατία καθόριζαν την κρατική πολιτική, ενώ οι αρχηγοί των σκλαβηνιών διατηρούσαν στις περιοχές τους μια ορισμένη αυτονομία και συμμετείχαν ως ένα βαθμό μόνο στη διοίκηση. Υπήρχε, με άλλα λόγια, μια δυαρχία που αντιστοιχούσε στον εθνικό-φυλετικό δυϊσμό της χώρας. Στη διάρκεια όμως του 9ου αι. ενισχύθηκε η κεντρική εξουσία, ενώ σταδιακά υποχώρησε η δύναμη των αρχηγών των σλαβικών φυλών. Από την άλλη πλευρά η αριθμητική υπεροχή των Σλάβων είχε ως αποτέλεσμα τον εκσλαβισμό των Βουλγάρων. Έτσι, οι Σλάβοι υποτάχθηκαν πολιτικά στην πρωτοβουλγαρική αριστοκρατία, αλλά αφομοίωσαν εθνολογικά τους ουννικής καταγωγής Βουλγάρους.

Τα τείχη του φρουρίου Τσάρεβετς στο Βελίκο Τίρνοβο, πρωτεύουσα της Δεύτερης Αυτοκρατορίας

Στις παραδόσεις Ιστορίας στην τάξη "αφήσαμε" την Ευρώπη στα μέσα του 9ου μ.Χ. αιώνα, όταν οι διάδοχοι του Καρλομάγνου έθεταν τις βάσεις για την 'εν σπέρματι' διαμόρφωση εθνικών κρατών. Το πείραμα αυτό, όπως είδαμε, απέτυχε, για να επανεμφανιστεί ως τάση στα μέσα του 13ου αιώνα, κατά την πρώιμη Αναγέννηση. Στο μεταξύ, η πολιτικοκοινωνική κατάσταση στο Βυζάντιο διαμορφωνόταν με βάση της σχέσεις της Αυτοκρατορίας με τους εξωτερικούς εχθρούς. Κατά τις περιόδους "σχετικής" ειρήνευσης, οι κάτοικοι της βυζαντινής αυτοκρατορίας ευημερούσαν, ως ένα βαθμό, η δε αξιοποίηση των Σκλαβηνιών και των άλλων εγκαταστάσεων αλλοφύλων στο έδαφος της Αυτοκρατορίας απέδιδε καρπούς στην οικονομία και την άμυνα του κράτους που "υπολειπόταν" από τη συνεχή απώλεια εδαφών. Με άλλα λόγια, η σταδιακή συρρίκνωση της επικράτειας μπορεί μεν να απέβαινε εις βάρος της λάμψης και της ισχύος που η Αυτοκρατορία ανακλούσε στη συνείδηση των κατοίκων της, ωστόσο δεν επιβάρυνε τον κρατικό έλεγχο της οικονομίας και των συναλλαγών: αντίθετα, τον ευνοούσε, με αποτέλεσμα την καλύτερη συλλογή των φόρων και τη δημογραφική αύξηση των πόλεων. Ανακεφαλαιώνοντας, μπορεί κανείς να ισχυριστεί με αρκετή δόση βεβαιότητας πως το δεύτερο ήμισυ του 9ου μ.Χ. αιώνα, και πιο συγκεκριμένα η περίοδος 867-1081, ήταν για το βυζαντινό κράτος εποχή μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης. Η αναπροσάρτηση μερικών από τις χαμένες περιοχές των Βαλκανίων, της Μικράς Ασίας, της Συρίας και της Κρήτης, και η δημογραφική αύξηση, που πραγματοποιήθηκαν από τον 9ο αιώνα ως τα χρόνια του Βασίλειου Β' (976-1025), ήταν παράγοντες που επέδρασαν πολύ ευνοϊκά στην οικονομία.

Ο Συμεών Α΄ ο Μέγας (Симео̀н I Велѝки, 864 - 27 Μαΐου 927) κυβέρνησε τη Βουλγαρία από το 893 έως το 927, κατά τη διάρκεια της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας. Οι επιτυχίες των εκστρατειών του Συμεών κατά των Βυζαντινών, των Ούγγρων και των Σέρβων οδήγησαν τη Βουλγαρία στη μεγαλύτερη εδαφική επέκταση στην ιστορία της, καθιστώντας την το ισχυρότερο κράτος της Ανατολικής Ευρώπης εκείνη την εποχή. Η βασιλεία του ήταν επίσης περίοδος απαράμιλλης πολιτιστικής ευημερίας και διαφώτισης, που αργότερα θεωρήθηκε ως η χρυσή εποχή του βουλγαρικού πολιτισμού. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Συμεών η βουλγαρική επικράτεια εκτείνονταν από το Αιγαίο Πέλαγος ώς την Αδριατική και τον Εύξεινο Πόντο, και η νέα βουλγαρική πρωτεύουσα, η Πρεσλάβα, ειπώθηκε ότι μπορούσε να ανταγωνιστεί την Κωνσταντινούπολη. Η νεαρή ανεξάρτητη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία αναγορεύτηκε σε πατριαρχείο, το πρώτο νέο μετά τα πέντε πρεσβυγενή, ενώ τα μεταφρασμένα στα βουλγαρικά και καταγραμμένα στο γλαγολιτικό αλφάβητο χριστιανικά κείμενα εξαπλώθηκαν σε όλο τον σλαβικό κόσμο. Στα μέσα της βασιλείας του ο Συμεών έλαβε τον τίτλο του αυτοκράτορα (τσάρου), ενώ πρωτύτερα είχε τον τίτλο του ηγεμόνα (χάνου ή κνιαζ).

Με τον Συμεών στον θρόνο, η μακροχρόνια ειρήνη η οποία υπογράφτηκε από τον πατέρα του με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν έτοιμη να καταρρεύσει. Η σύγκρουση άρχισε όταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων ΣΤ', υπό την πίεση της ερωμένης του Ζωής, και του πατέρα της Στυλιανού, μετέφερε τους Βούλγαρους εμπόρους από την Κωνσταντινούπολη στη Θεσσαλονίκη, όπου οι Βούλγαροι πλήρωναν βαρύ φόρο. Οι Βούλγαροι ζήτησαν προστασία από τον Συμεών, ο οποίος με τη σειρά του παραπονήθηκε στον Λέοντα. Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας αγνόησε την πρεσβεία του Συμεών.

Αναγκασμένος να λάβει μέτρα, το φθινόπωρο του 894, ο Συμεών εισέβαλε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία από το βορρά, συναντώντας ελάχιστη αντίστασηλόγω του ότι οι περισσότερες βυζαντινές δυνάμεις βρισκόταν στη Μικρά Ασία για να αντιμετωπίσουν αραβική εισβολή.Ο Λέων, όταν έμαθε για τη βουλγαρική επίθεση, έκπληκτος έστειλε μονάδες της αυτοκρατορικής φρουράς και άλλα στρατεύματα από τη φρουρά της Κωνσταντινούπολης για να σταματήσουν τους Βουλγάρους, αλλά ο στρατός του κατατροπώθηκε κάπου στο θέμα της Μακεδονίας.Οι Βούλγαροι αιχμαλώτισαν πολλούς Χαζάρους μισθοφόρους και σκότωσαν πολλούς άρχοντες, μεταξύ αυτών και το διοικητή του στρατού. Ωστόσο, αντί να συνεχίσουν την επίθεση στην Κωνσταντινούπολη, υποχώρησαν για να αντιμετωπίσουν την ουγγρική εισβολή από τα βόρεια. Αυτά τα γεγονότα οι Βούλγαροι ιστορικοί τα ονόμασαν πολύ αργότερα «Πρώτο εμπορικό πόλεμο στη μεσαιωνική Ευρώπη». Μη μπορώντας να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στη βουλγαρική επίθεση, λόγω του ότι πολεμούσαν τους Άραβες, οι Βυζαντινού ζήτησαν από τους Μαγυάρους (Ούγγρους) να επιτεθούν στη Βουλγαρία, υποσχόμενοι να τους βοηθήσουν να διασχίσουν τον Δούναβη με τη βοήθεια του βυζαντινού στόλου. Παράλληλα ο Λέων Στ΄ συνήψε συμφωνία με τον Αρνούλφο, έτσι ώστε οι Φράγκοι να μη βοηθήσουν τον Συμεών στον πόλεμο με τους Ούγγρους. Επιπλέον, ο έμπειρος στρατιωτικός ηγέτης Νικηφόρος Φωκάς ο Πρεσβύτερος ανακλήθηκε από την Ιταλία, για να ηγεθεί το 895 άλλης στρατιάς που θα κινούνταν εναντίον της Βουλγαρίας με σκοπό να κατατρομάξει τους Βούλγαρους. Ο Συμεών αγνόησε την εισβολή από το βορρά, και αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον Φωκά, αλλά οι δύο στρατοί δεν συναντήθηκαν σε μάχη. Αντ' αυτού οι Βυζαντινοί προσέφεραν ειρήνη, ανακοινώνοντας στον τσάρο τις κινήσεις του στρατού τους από ξηρά και θάλασσα, αφήνοντάς όμως σκόπιμα στο σκοτάδι όσον αφορούσε τη σχεδιαζόμενη ουγγρική επίθεση. Ο Συμεών δεν πίστεψε τον απεσταλμένο και, αφού τον φυλάκισε, διέταξε να εμποδίσουν την πλεύση του βυζαντινού στόλου στο Δούναβη με αλυσίδες και σκοινιά, μέχρι ο ίδιος να αντιμετωπίσει τον Φωκά.

Η σύγκρουση έρχεται σε μια στιγμή που o βυζαντινός στρατός δεν έχει να παρουσιάσει μια καλή εικόνα. Το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος, περιτριγυρισμένο από εχθρούς, σε διαρκή αγώνα επιβίωσης, παρουσίαζε εικόνα στρατιωτικής χαλάρωσης και παρακμής, αφού ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο 7ος ο Πορφυρογέννητος έγινε περισσότερο γνωστός ως άνθρωπος των γραμμάτων κι όχι του πολέμου. Στα χέρια των Αράβων και των Βουλγάρων τα βυζαντινά όπλα υπέστησαν πολλές ταπεινώσεις, αδυνατώντας να αναλάβουν λόγω της κακής διοίκησης, της έλλειψης επαρκών εφοδίων και τροφής. Το 917 ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος ήταν μόλις 12 ετών και την πραγματική εξουσία ασκούσε η μητέρα του, Ζωή Καρβωνοψίνα. Στο έτος αυτό, ο στρατηγός Λέων Φωκάς οργάνωσε μια μεγάλη εκστρατεία κατά των Βουλγάρων, που έχοντας αποκτήσει δύναμη επέδραμαν σε όλη τη Βαλκανική.

Ο Συμεών συντρίβει τον στρατό του Βυζαντινού δομέστιχου των Σχολών Λέοντα Φωκά, έξω από το φρούριο της Αγχιάλου (σημ. Πομόριε, Βουλγαρία).

Τον Ιούλιο του 997 ο βυζαντινός στρατός κατατροπώνει τους Βουλγάρους στις όχθες του Σπερχειού, κοντά στη Λαμία. Οι Βούλγαροι καταστρέφονται σχεδόν ολοκληρωτικά. Η μάχη έρχεται ως Νέμεσις μετά από τις νίκες τους στις Πύλες του Τραϊανού, το προηγούμενο έτος και τις μεγάλης έκτασης επιδρομές και λεηλασίες τους στον Ελλαδικό χώρο. Το Βυζάντιο είχε περιπέσει σε περίοδο εμφυλίου σπαραγμού, μετά την ήττα από τους Βουλγάρους, αφήνοντας τον τσάρο Σαμουήλ ανενόχλητο και ατιμώρητο, ενώ ταραχές ξέσπασαν και σε άλλες περιοχές, όπως η Συρία. Ωστόσο, ο δυναμικός αυτοκράτορας Βασίλειος ο Β΄ κατόρθωσε να ανακάμψει γρήγορα και να προετοιμάσει την απάντησή του.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΟΥ 10ου ΑΙΩΝΑ μ.Χ.

959.10 Νοεμβρίου: Πεθαίνει ο Κωνσταντίνος Ζ’. Τον διαδέχεται ο γιος του Ρωμανός Β’.

•960.22 Απριλίου:Ο διετής Βασίλειος Β’αναγορεύεται συναυτοκράτορας του πατέρα του.

Το 961 συναυτοκράτορας ανακηρύσσεται και ο άλλος του γιος, ο Κωνσταντίνος Η’. •Διαίρεση των Σχολών: Δομέστιχος της Ανατολής ο Νικηφόρος Φωκάς, Δομέστιχος της Δύσης ο Λέων Φωκάς. Ο Λέων Φωκάς νικά στα περάσματα του Ταύρου τον εμίρη του Χαλεπίου Σάιφαλ Ντάουλα (Το Ξίφος του Κράτους)– Θρίαμβος Λέοντος

959.10 Νοεμβρίου: Πεθαίνει ο Κωνσταντίνος Ζ’. Τον διαδέχεται ο γιος του Ρωμανός Β’.

•960.22 Απριλίου:Ο διετής Βασίλειος Β’αναγορεύεται συναυτοκράτορας του πατέρα του.

Το επόμενο έτος συναυτοκράτορας ανακηρύσσεται και ο άλλος του γιος, ο ΚωνσταντίνοςΗ’. •Διαίρεση των Σχολών: Δομέστιχος της Ανατολής ο Νικηφόρος Φωκάς, Δομέστιχος της Δύσης ο Λέων Φωκάς. Ο Λέων Φωκάς νικά στα περάσματα του Ταύρου τον εμίρη του Χαλεπίου Σάιφαλ Ντάουλα (Το Ξίφος του Κράτους)– Θρίαμβος Λέοντος

•961.7 Μαρτίου:Ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθερώνει την Κρήτη από τους Άραβες -Αναβυζαντινισμός της νήσου (Αθανάσιος,Νίκων ο «Μετανοεῖτε» –Θέμα Κρήτης) •Οι Ούγγροι εισβάλλουν στη Βουλγαρία και φτάνουν μέχρι τα βυζαντινά εδάφη. Ηττώνται από τον Μαριανό Αργυρό.

Η Ιταλία βρισκόταν πάλι σε πολιτικές αναταραχές όταν ο Βερεγγάριος ενοχλούσε τα βόρεια παπικά εδάφη ο πάπας Ιωάννης ΙΒ΄ κάλεσε τον Όθωνα για βοήθεια. Ο Όθωνας επέστρεψε στην Ιταλία στις 2 Φεβρουαρίου 962 όπου ο πάπας τον έστεψε Ρωμαίο αυτοκράτορα παράλληλα τον έχρισε φύλακα της περιουσίας των εκκλησιαστικών εδαφών. Όταν ο Όθων ανακατέλαβε τα παπικά εδάφη από τον Βερεγγάριο και εγκατέλειψε την Ρώμη ο πάπας φοβήθηκε την ισχύ του αυτοκράτορα και συνωμότησε εναντίον του με το Βυζάντιο και τους Ούγγρους. Ο Όθων επέστρεψε στην Ρώμη τον Νοέμβριο του 963 συγκάλεσε Σύνοδο με την οποία κήρυξε έκπτωτο τον πάπα Ιωάννη ΙΒ΄ τοποθετώντας στην θέση του τον Λέοντα Θ΄, όταν ο αυτοκράτορας εγκατέλειψε την Ρώμη ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους οπαδούς του και σε αυτούς του Ιωάννη. Ο Ιωάννης επέστρεψε στην Ρώμη μέσω αιματοχυσίας άρχισε να αφορίζει όσους τον εκθρόνισαν αναγκάζοντας τον αυτοκράτορα να επανέλθει για τρίτη φορά. Τον Ιούλιο του 964 εκθρόνισε τον πάπα Βενέδικτο Ε΄, που τον είχε τοποθετήσει ο Ιωάννης, ο οποίος είχε πεθάνει δύο μήνες νωρίτερα, πήρε υπόσχεση από τους κατοίκους της Ρώμης να μην εκλέξουν ποτέ νέο πάπα χωρίς την αυτοκρατορική έγκριση. Συνέχισε να κάνει εκστρατείες στην Ιταλία (966 - 972) και το 972 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Α΄ Τσιμισκής του αναγνώρισε τον αυτοκρατορικό τίτλο, ενώ συμφώνησε να δώσει την ανιψιά του, Θεοφανώ, ως σύζυγο στον γιο και διάδοχό του, Όθωνα Β΄. •962.2 Φεβρουαρίου:Ο γερμανός Όθων Α’στέφεται από τον πάπα Ιωάννη ΙΒ’ αυτοκράτορας στη Ρώμη: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΡΑΪΧ!

963.16 Μαρτίου:Ο πεντάχρονος Βασίλειος Β’αναγορεύεται αυτοκράτορας με συναυτοκράτορα τον αδελφό του Κωνσταντίνο.

•16 Αυγούστου: Ο Νικηφόρος Β’ Φωκάς ανακηρύσσεται συναυτοκράτορας και σε ένα μήνα (20 Σεπτεμβρίου) παντρεύεται στη Νέα Εκκλησία τη Θεοφανώ.

•963.Ιδρύεται από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη η Μονή της Μεγίστης Λαύρας στο Άγιον Όρος. 965.Ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθερώνει τη Μοψουεστία και την Ταρσό·επιβάλλει τον βυζαντινό έλεγχο σε ολόκληρη την Κιλικία. •965.Βυζαντινός στόλος υπό τον πατρίκιο Νικήτα Χαλκούτζη απελευθερώνει την Κύπρο. •968.Ο βυζαντινός στρατός απελευθερώνει τη Λαοδικεία και την Έμεσα. •4 Ιουνίου-2 Οκτωβρίου:Στο πλαίσιο των διπλωματικών επαφών μεταξύ των δύο πλευρών ο Γερμανός αυτοκράτορας Όθων Α΄ (962-973) απέστειλε στην Κωνσταντινούπολη τον λομβαρδικής καταγωγής Λιουτπράνδο, επίσκοπο Κρεμώνας, ώστε να διαπραγματευτεί με τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά το συνοικέσιο του γιου του, Όθωνα Β΄, με την αρχοντοπούλα Θεοφανώ. Η κακή ωστόσο συμπεριφορά που φαίνεται ότι επέδειξαν οι βυζαντινές αρχές απέναντι στον Λιουτπράνδο, λόγω του ότι πήγε εκεί ως εκπρόσωπος του Γερμανού ηγεμόνα, ενός σφετεριστή της ρωμαϊκής νομιμότητας, τον εξόργισε και έγραψε μια άκρως εμπαθή και σφόδρα επικριτική αναφορά για το ταξίδι του στην Κωνσταντινούπολη με τον λατινικό τίτλο: “De Legatione Constantinopolitana”Αναπτύσσονται τα δυτικά στερεότυπα κατά του Βυζαντίου: κατά τον Λιουτπράνδο: "...Ο Νικηφόρος είναι ένα πλάσμα πραγματικά τερατώδες, πυγμαίος με τεράστιο κεφάλι, με μάτια σαν του τυφλοπόντικα, με γενειάδα κοντή, πλατιά, πυκνή, ασπριδερή. Το μέτωπό του είναι ένα δάκτυλο πλατύ, η κόμη ατίθαση και άγρια στολίζει το άγριο πρόσωπο σαν να ήταν Ίοπας. Το δέρμα του είναι μαυριδερό σαν να ήταν Αιθίοπας. Είναι κοιλαράς με αδύνατους γλουτούς. Τα μπούτια είναι μεγάλα, δυσανάλογα με το κοντό του ανάστημα, τα πόδια του πλατιά. Φορούσε έναν παλιό χωριάτικο μανδύα, ξεφτισμένο και βρωμερό, και υποδήματα Σικυώνια. Ο λόγος του είναι θρασύς, αλλά ο νους του σαν της αλεπούς και σαv τον Οδυσσέα είναι επίορκος και ψευταράς,χωριάτης, κατσικοπόδαρος, κερατάς, γυναικωτός, μαλλιαρός, άξεστος, βάρβαρος, βάναυσος, «περπατά σαν γριά και έχει κατσικίσια μούρη». Συνεχίζοντας, ο Λιουτπράνδος αποφαίνεται: "Ο βασιλιάς των Ελλήνων είναι μαλλιαρός, φοράει χλαμύδα με μακριά μανίκια και γυναικείο μανδύα, είναι ψεύτης, απατεώνας, αδυσώπητος, πονηρή αλεπού, υπερόπτης, ψευδοταπεινόφρων, τσιγκούνης, πλεονέκτης, τρώει σκόρδο, κρεμμύδια και πράσα και πίνει βάλνιον. Απεναντίας, ο βασιλιάς των Φράγκων είναι καλοκουρεμένος, δεν φοράει γυναικεία ρούχα, σκεπάζει το κεφάλι του, είναι ειλικρινής, δεν εξαπατά κανέναν, είναι πολυεύσπλαχνος όταν πρέπει, αυστηρός όταν χρειάζεται, πάντα πραγματικά ταπεινόφρων, ποτέ του φιλάργυρος, δεν τρώει σκόρδο, κρεμμύδια και πράσα για να κάνει οικονομία στα ζώα"(Λιουτπράνδος της Κρεμώνας, Πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη του Νικηφόρου Φωκά, Αθήνα 1997, σ. 26 και Μαρτιάλης, 14).

•965.Ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθερώνει τη Μοψουεστία και την Ταρσό· επιβάλλει τον βυζαντινό έλεγχο σε ολόκληρη την Κιλικία. 969.11 Δεκεμβρίου: Ο Ιωάννης Α’ Τσιμισκής δολοφονεί τον Νικηφόρο Φωκά και τα Χριστούγεννα στέφεται αυτοκράτορας από τον Πατριάρχη Πολύευκτο.

Στις 15 Μαρτίου 963 πεθαίνει ξαφνικά ο αυτοκράτορας Ρωμανός Β', σε ηλικία μόλις 26 ετών, μάλλον από τις πολλές καταχρήσεις. Ήταν σεξομανής και μέθυσος, σύμφωνα με κάποιες ιστορικές πηγές (κυκλοφορεί και η εκδοχή ότι τον δηλητηρίασε η γυναίκα του). Αφήνει μια σύζυγο, την πανέμορφη Θεοφανώ σε ηλικία 20 ετών και δύο νήπια, τον Βασίλειο τον μετέπειτα Βουλγαροκτόνο και τον Κωνσταντίνο τον 8ο. Δημιουργείται κενό εξουσίας. Ο αρχιευνούχος του παλατιού Ιωσήφ Βρίγγας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση και να αναδείξει δικό του αυτοκράτορα, που θα είναι υποχείριό του. Αντιδρά ο στρατός και ο πατριάρχης Πολύευκτος, με τη σύμφωνη γνώμη της Θεοφανούς, ανακηρύσσει αυτοκράτορα τον δημοφιλή Νικηφόρο στις 2 Ιουλίου 963. Λίγες μέρες αργότερα, ο Νικηφόρος δημοσιοποιεί την πρόθεσή του να παντρευτεί τη Θεοφανώ. Ο Πατριάρχης δεν συναινεί, επειδή είναι νονός του ενός από τους δύο παιδιά της. Ο Νικηφόρος τον πείθει ότι ανάδοχος ήταν ο πατέρας του Βάρδας Φωκάς και όχι αυτός. Ο Πολύευκτος πείθεται (μάλλον έναντι ανταλλαγμάτων) και ο Νικηφόρος με τη Θεοφανώ ενώνονται με τα δεσμά του γάμου για δεύτερη φορά και οι δυο τους (20 Σεπτεμβρίου). Εκείνος είναι 52 ετών. Εκείνη μόλις 20 ετών, λάμπει από νιάτα και ομορφιά. Μετά την ανάρρησή του στο θρόνο, ο Νικηφόρος επανέλαβε τις επιχειρήσεις του κατά των Αράβων, οι οποίοι του είχαν γίνει έμμονη ιδέα. Βαθιά θρησκευόμενος άνθρωπος πίστευε ότι είχε θεϊκή εντολή να εξαφανίσει από προσώπου γης τους απίστους. Γι' αυτό πρότεινε στον Πατριάρχη να γίνονται αμέσως Άγιοι οι στρατιώτες που χάνονταν στις μάχες με τους Άραβες. Για να το θέσουμε με ισλαμικούς όρους, ο Νικηφόρος πίστευε σε μια χριστιανική τζιχάντ. Ο Πολύευκτος απέρριψε αυτή του την αξίωση και επέμεινε μέχρι τέλους. Στις επιτυχίες εκείνης της περιόδους περιλαμβάνονται οι καταλήψεις της Κιλικίας, της Συρίας, της Μεσοποταμίας και η ανακατάληψη της Κύπρου. Στα βόρεια του Βυζαντίου συνήψε ειρήνη με τους Βουλγάρους και τον ηγεμόνα του Κιέβου, ενώ μεγάλα προβλήματα αντιμετώπισε στη Δύση. Ο στρατηγός του Νικηφόρος Χαλκούτσης απέτυχε να ανακαταλάβει τη Σικελία, ενώ ο γερμανός αυτοκράτορας Όθων Α' ο Μέγας απειλούσε τα συμφέροντα των Βυζαντινών στην Ιταλία. Στο εσωτερικό μέτωπο, οι συνεχείς εκστρατείες του αποστράγγισαν τα δημόσια ταμεία. Ο Νικηφόρος αύξησε τους φόρους, υποτίμησε το νόμισμα και περιέκοψε τις χορηγίες στους συγκλητικούς, την εκκλησία και τις μονές. Πάντως, ενίσχυσε τον φίλο και πνευματικό του, μοναχό Αθανάσιο για να ιδρύσει τη Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος. Γρήγορα έγινε αντιδημοφιλής σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Η ασκητική ζωή του και οι συχνές απουσίες του από την Κωνσταντινούπολη οδήγησαν τη Θεοφανώ στην αγκαλιά του 44χρονου αρμένιου ανιψιού του Ιωάννη Τσιμισκή.Οι δυο τους συνωμότησαν για να σκοτώσουν τον Νικηφόρο και να επαναφέρουν την τάξη και την ηρεμία στην αυτοκρατορία. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 11ης Δεκεμβρίου 969 έξι άνδρες ντυμένοι γυναίκες εισχώρησαν στο παλάτι και κατευθύνθηκαν στον αυτοκρατορικό κοιτώνα. Με έκπληξη αντίκρισαν το κρεββάτι άδειο και τον Νικηφόρο να κοιμάται στο πάτωμα πάνω σε μία προβιά, όπως το συνήθιζε. Ξύπνησε από τον θόρυβο, αλλά ακαριαία χτυπήθηκε στο πρόσωπο από το ξίφος ενός συνωμότη. Πλημμυρισμένος από τα αίματα προσπάθησε να ζητήσει εξηγήσεις από τον Τσιμισκή. Αυτός άρχισε να τον κατηγορεί και να του τραβάει με μένος τα γένια. Ένας άλλος από τους συνωμότες κατάφερε εναντίον του το ξίφος και του έκοψε το κεφάλι. Την επομένη μέρα (12 Δεκεμβρίου) ο Νικηφόρος Φωκάς τάφηκε με τιμές Αγίου στην Εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, την ίδια ώρα που η Κωνσταντινούπολη πανηγύριζε για τον νέο της αυτοκράτορα Ιωάννη Α' Τσιμισκή. Χαρακτηριστικό το επίγραμμα που χαράχθηκε στον τάφο του: «Κατέκτησες τα πάντα, εκτός από μία γυναίκα». Η Θεοφανώ έβαλε στο παλάτι τους δολοφόνους συνωμοτώντας και με άλλα μέλη του αυλικού περιβάλλοντος και αυτοί σκότωσαν τον αυτοκράτορα στο υπνοδωμάτιό του. Ομως η συνωμοσία ήταν πασιφανής και όλο το βάρος έπεσε στη Θεοφανώ, με αποτέλεσμα ο Πατριάρχης να δηλώσει στον Τσιμισκή ότι δεν θα τον έχριζε αυτοκράτορα αν δεν απομάκρυνε τη Θεοφανώ από το παλάτι. Προκειμένου ο Τσιμισκής να αποφύγει το προφανές σκάνδαλο, την αποκήρυξε και την έκλεισε σε μοναστήρι. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, είχε στη διάθεσή του ικανούς στρατηγούς, και κυρίως τους Βάρδα Σκληρό και Πέτρο Φωκά (ανηψιό του Νικηφόρου). Με τη βοήθειά τους, εξουδετέρωσε την απειλή των Ρως υπό τον Σβυατισλάβο. Αντιμετώπισε επίσης με επιτυχία το πραξικόπημα του αδελφού του Πέτρου Βάρδα Φωκά, ενώ ταυτόχρονα ήταν μεγαλόψυχα ευγενικός με τους συνωμότες. Παντρεύτηκε μία από τις αδελφές του Ρωμανού Β’, τη Θεοδώρα, μια γυναίκα θεοσεβή και ήπια το 971. Πάντρεψε την ανηψιά του Θεοφανώ με το Δυτικό πρίγκηπα και διάδοχο Όθωνα Γ’ (Όττο Γ’), για διπλωματικούς λόγους. Διεξήγαγε σημαντικές μάχες στη Βουλγαρία αλλά και στην Ανατολή, κατακτώντας αχανείς εκτάσεις σε Βορρά και Ανατολή για λογαριασμό της Αυτοκρατορίας. Ο θάνατός του επήλθε από κάποιου είδους δηλητηρίαση.

•970.Συνθήκη του Χαλεπίου: Διαμελισμός του ομωνύμου εμιράτου–Το Βυζάντιο απελευθερώνει τα εδάφη δυτικά του Ορόντη ποταμού (Κομμαγηνή, Γερμανίκεια)-

Ο Ρώσος Σβιατοσλάβος ηττάται από τον στρατηγό Βάρδα Σκληρό στην Αρκαδιούπολη. 971.Εκστρατεία του Τσιμισκή εναντίον των Ρώσων-κυριεύει την Πρεσθλάβα και αιχμαλωτίζει τον Σβιατοσλάβο στο Δορύστολο.

•972.14 Απριλίου:Στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης ο γιος του γερμανού αυτοκράτορα, Όθων Β’,παντρεύεται τη Βυζαντινή πριγκίπισσα Θεοφανώ.

•975.Δημιουργείται ο θεσμός του Κατεπάνω Ιταλίας. •Ο Τσιμισκής προελαύνει μέχρι τη Βηρυττό.

•961.7 Μαρτίου:Ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθερώνει την Κρήτη από τους Άραβες -Αναβυζαντινισμός της νήσου (Αθανάσιος,Νίκων ο «Μετανοεῖτε» –Θέμα Κρήτης) •Οι Ούγγροι εισβάλλουν στη Βουλγαρία και φτάνουν μέχρι τα βυζαντινά εδάφη. Ηττώνται από τον Μαριανό Αργυρό.

Η Ιταλία βρισκόταν πάλι σε πολιτικές αναταραχές όταν ο Βερεγγάριος ενοχλούσε τα βόρεια παπικά εδάφη ο πάπας Ιωάννης ΙΒ΄ κάλεσε τον Όθωνα για βοήθεια. Ο Όθωνας επέστρεψε στην Ιταλία στις 2 Φεβρουαρίου 962 όπου ο πάπας τον έστεψε Ρωμαίο αυτοκράτορα παράλληλα τον έχρισε φύλακα της περιουσίας των εκκλησιαστικών εδαφών. Όταν ο Όθων ανακατέλαβε τα παπικά εδάφη από τον Βερεγγάριο και εγκατέλειψε την Ρώμη ο πάπας φοβήθηκε την ισχύ του αυτοκράτορα και συνωμότησε εναντίον του με το Βυζάντιο και τους Ούγγρους. Ο Όθων επέστρεψε στην Ρώμη τον Νοέμβριο του 963 συγκάλεσε Σύνοδο με την οποία κήρυξε έκπτωτο τον πάπα Ιωάννη ΙΒ΄ τοποθετώντας στην θέση του τον Λέοντα Θ΄, όταν ο αυτοκράτορας εγκατέλειψε την Ρώμη ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους οπαδούς του και σε αυτούς του Ιωάννη. Ο Ιωάννης επέστρεψε στην Ρώμη μέσω αιματοχυσίας άρχισε να αφορίζει όσους τον εκθρόνισαν αναγκάζοντας τον αυτοκράτορα να επανέλθει για τρίτη φορά. Τον Ιούλιο του 964 εκθρόνισε τον πάπα Βενέδικτο Ε΄, που τον είχε τοποθετήσει ο Ιωάννης, ο οποίος είχε πεθάνει δύο μήνες νωρίτερα, πήρε υπόσχεση από τους κατοίκους της Ρώμης να μην εκλέξουν ποτέ νέο πάπα χωρίς την αυτοκρατορική έγκριση. Συνέχισε να κάνει εκστρατείες στην Ιταλία (966 - 972) και το 972 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Α΄ Τσιμισκής του αναγνώρισε τον αυτοκρατορικό τίτλο, ενώ συμφώνησε να δώσει την ανιψιά του, Θεοφανώ, ως σύζυγο στον γιο και διάδοχό του, Όθωνα Β΄. •962.2 Φεβρουαρίου:Ο γερμανός Όθων Α’στέφεται από τον πάπα Ιωάννη ΙΒ’ αυτοκράτορας στη Ρώμη: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΡΑΪΧ!

963.16 Μαρτίου:Ο πεντάχρονος Βασίλειος Β’αναγορεύεται αυτοκράτορας με συναυτοκράτορα τον αδελφό του Κωνσταντίνο.

•16 Αυγούστου: Ο Νικηφόρος Β’ Φωκάς ανακηρύσσεται συναυτοκράτορας και σε ένα μήνα (20 Σεπτεμβρίου) παντρεύεται στη Νέα Εκκλησία τη Θεοφανώ.

•963.Ιδρύεται από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη η Μονή της Μεγίστης Λαύρας στο Άγιον Όρος. 965.Ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθερώνει τη Μοψουεστία και την Ταρσό·επιβάλλει τον βυζαντινό έλεγχο σε ολόκληρη την Κιλικία. •965.Βυζαντινός στόλος υπό τον πατρίκιο Νικήτα Χαλκούτζη απελευθερώνει την Κύπρο. •968.Ο βυζαντινός στρατός απελευθερώνει τη Λαοδικεία και την Έμεσα. •4 Ιουνίου-2 Οκτωβρίου:Στο πλαίσιο των διπλωματικών επαφών μεταξύ των δύο πλευρών ο Γερμανός αυτοκράτορας Όθων Α΄ (962-973) απέστειλε στην Κωνσταντινούπολη τον λομβαρδικής καταγωγής Λιουτπράνδο, επίσκοπο Κρεμώνας, ώστε να διαπραγματευτεί με τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά το συνοικέσιο του γιου του, Όθωνα Β΄, με την αρχοντοπούλα Θεοφανώ. Η κακή ωστόσο συμπεριφορά που φαίνεται ότι επέδειξαν οι βυζαντινές αρχές απέναντι στον Λιουτπράνδο, λόγω του ότι πήγε εκεί ως εκπρόσωπος του Γερμανού ηγεμόνα, ενός σφετεριστή της ρωμαϊκής νομιμότητας, τον εξόργισε και έγραψε μια άκρως εμπαθή και σφόδρα επικριτική αναφορά για το ταξίδι του στην Κωνσταντινούπολη με τον λατινικό τίτλο: “De Legatione Constantinopolitana”Αναπτύσσονται τα δυτικά στερεότυπα κατά του Βυζαντίου: κατά τον Λιουτπράνδο: "...Ο Νικηφόρος είναι ένα πλάσμα πραγματικά τερατώδες, πυγμαίος με τεράστιο κεφάλι, με μάτια σαν του τυφλοπόντικα, με γενειάδα κοντή, πλατιά, πυκνή, ασπριδερή. Το μέτωπό του είναι ένα δάκτυλο πλατύ, η κόμη ατίθαση και άγρια στολίζει το άγριο πρόσωπο σαν να ήταν Ίοπας. Το δέρμα του είναι μαυριδερό σαν να ήταν Αιθίοπας. Είναι κοιλαράς με αδύνατους γλουτούς. Τα μπούτια είναι μεγάλα, δυσανάλογα με το κοντό του ανάστημα, τα πόδια του πλατιά. Φορούσε έναν παλιό χωριάτικο μανδύα, ξεφτισμένο και βρωμερό, και υποδήματα Σικυώνια. Ο λόγος του είναι θρασύς, αλλά ο νους του σαν της αλεπούς και σαv τον Οδυσσέα είναι επίορκος και ψευταράς,χωριάτης, κατσικοπόδαρος, κερατάς, γυναικωτός, μαλλιαρός, άξεστος, βάρβαρος, βάναυσος, «περπατά σαν γριά και έχει κατσικίσια μούρη». Συνεχίζοντας, ο Λιουτπράνδος αποφαίνεται: "Ο βασιλιάς των Ελλήνων είναι μαλλιαρός, φοράει χλαμύδα με μακριά μανίκια και γυναικείο μανδύα, είναι ψεύτης, απατεώνας, αδυσώπητος, πονηρή αλεπού, υπερόπτης, ψευδοταπεινόφρων, τσιγκούνης, πλεονέκτης, τρώει σκόρδο, κρεμμύδια και πράσα και πίνει βάλνιον. Απεναντίας, ο βασιλιάς των Φράγκων είναι καλοκουρεμένος, δεν φοράει γυναικεία ρούχα, σκεπάζει το κεφάλι του, είναι ειλικρινής, δεν εξαπατά κανέναν, είναι πολυεύσπλαχνος όταν πρέπει, αυστηρός όταν χρειάζεται, πάντα πραγματικά ταπεινόφρων, ποτέ του φιλάργυρος, δεν τρώει σκόρδο, κρεμμύδια και πράσα για να κάνει οικονομία στα ζώα"(Λιουτπράνδος της Κρεμώνας, Πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη του Νικηφόρου Φωκά, Αθήνα 1997, σ. 26 και Μαρτιάλης, 14).

•965.Ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθερώνει τη Μοψουεστία και την Ταρσό· επιβάλλει τον βυζαντινό έλεγχο σε ολόκληρη την Κιλικία. 969.11 Δεκεμβρίου: Ο Ιωάννης Α’ Τσιμισκής δολοφονεί τον Νικηφόρο Φωκά και τα Χριστούγεννα στέφεται αυτοκράτορας από τον Πατριάρχη Πολύευκτο.

Στις 15 Μαρτίου 963 πεθαίνει ξαφνικά ο αυτοκράτορας Ρωμανός Β', σε ηλικία μόλις 26 ετών, μάλλον από τις πολλές καταχρήσεις. Ήταν σεξομανής και μέθυσος, σύμφωνα με κάποιες ιστορικές πηγές (κυκλοφορεί και η εκδοχή ότι τον δηλητηρίασε η γυναίκα του). Αφήνει μια σύζυγο, την πανέμορφη Θεοφανώ σε ηλικία 20 ετών και δύο νήπια, τον Βασίλειο τον μετέπειτα Βουλγαροκτόνο και τον Κωνσταντίνο τον 8ο. Δημιουργείται κενό εξουσίας. Ο αρχιευνούχος του παλατιού Ιωσήφ Βρίγγας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση και να αναδείξει δικό του αυτοκράτορα, που θα είναι υποχείριό του. Αντιδρά ο στρατός και ο πατριάρχης Πολύευκτος, με τη σύμφωνη γνώμη της Θεοφανούς, ανακηρύσσει αυτοκράτορα τον δημοφιλή Νικηφόρο στις 2 Ιουλίου 963. Λίγες μέρες αργότερα, ο Νικηφόρος δημοσιοποιεί την πρόθεσή του να παντρευτεί τη Θεοφανώ. Ο Πατριάρχης δεν συναινεί, επειδή είναι νονός του ενός από τους δύο παιδιά της. Ο Νικηφόρος τον πείθει ότι ανάδοχος ήταν ο πατέρας του Βάρδας Φωκάς και όχι αυτός. Ο Πολύευκτος πείθεται (μάλλον έναντι ανταλλαγμάτων) και ο Νικηφόρος με τη Θεοφανώ ενώνονται με τα δεσμά του γάμου για δεύτερη φορά και οι δυο τους (20 Σεπτεμβρίου). Εκείνος είναι 52 ετών. Εκείνη μόλις 20 ετών, λάμπει από νιάτα και ομορφιά. Μετά την ανάρρησή του στο θρόνο, ο Νικηφόρος επανέλαβε τις επιχειρήσεις του κατά των Αράβων, οι οποίοι του είχαν γίνει έμμονη ιδέα. Βαθιά θρησκευόμενος άνθρωπος πίστευε ότι είχε θεϊκή εντολή να εξαφανίσει από προσώπου γης τους απίστους. Γι' αυτό πρότεινε στον Πατριάρχη να γίνονται αμέσως Άγιοι οι στρατιώτες που χάνονταν στις μάχες με τους Άραβες. Για να το θέσουμε με ισλαμικούς όρους, ο Νικηφόρος πίστευε σε μια χριστιανική τζιχάντ. Ο Πολύευκτος απέρριψε αυτή του την αξίωση και επέμεινε μέχρι τέλους. Στις επιτυχίες εκείνης της περιόδους περιλαμβάνονται οι καταλήψεις της Κιλικίας, της Συρίας, της Μεσοποταμίας και η ανακατάληψη της Κύπρου. Στα βόρεια του Βυζαντίου συνήψε ειρήνη με τους Βουλγάρους και τον ηγεμόνα του Κιέβου, ενώ μεγάλα προβλήματα αντιμετώπισε στη Δύση. Ο στρατηγός του Νικηφόρος Χαλκούτσης απέτυχε να ανακαταλάβει τη Σικελία, ενώ ο γερμανός αυτοκράτορας Όθων Α' ο Μέγας απειλούσε τα συμφέροντα των Βυζαντινών στην Ιταλία. Στο εσωτερικό μέτωπο, οι συνεχείς εκστρατείες του αποστράγγισαν τα δημόσια ταμεία. Ο Νικηφόρος αύξησε τους φόρους, υποτίμησε το νόμισμα και περιέκοψε τις χορηγίες στους συγκλητικούς, την εκκλησία και τις μονές. Πάντως, ενίσχυσε τον φίλο και πνευματικό του, μοναχό Αθανάσιο για να ιδρύσει τη Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος. Γρήγορα έγινε αντιδημοφιλής σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Η ασκητική ζωή του και οι συχνές απουσίες του από την Κωνσταντινούπολη οδήγησαν τη Θεοφανώ στην αγκαλιά του 44χρονου αρμένιου ανιψιού του Ιωάννη Τσιμισκή.Οι δυο τους συνωμότησαν για να σκοτώσουν τον Νικηφόρο και να επαναφέρουν την τάξη και την ηρεμία στην αυτοκρατορία. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 11ης Δεκεμβρίου 969 έξι άνδρες ντυμένοι γυναίκες εισχώρησαν στο παλάτι και κατευθύνθηκαν στον αυτοκρατορικό κοιτώνα. Με έκπληξη αντίκρισαν το κρεββάτι άδειο και τον Νικηφόρο να κοιμάται στο πάτωμα πάνω σε μία προβιά, όπως το συνήθιζε. Ξύπνησε από τον θόρυβο, αλλά ακαριαία χτυπήθηκε στο πρόσωπο από το ξίφος ενός συνωμότη. Πλημμυρισμένος από τα αίματα προσπάθησε να ζητήσει εξηγήσεις από τον Τσιμισκή. Αυτός άρχισε να τον κατηγορεί και να του τραβάει με μένος τα γένια. Ένας άλλος από τους συνωμότες κατάφερε εναντίον του το ξίφος και του έκοψε το κεφάλι. Την επομένη μέρα (12 Δεκεμβρίου) ο Νικηφόρος Φωκάς τάφηκε με τιμές Αγίου στην Εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, την ίδια ώρα που η Κωνσταντινούπολη πανηγύριζε για τον νέο της αυτοκράτορα Ιωάννη Α' Τσιμισκή. Χαρακτηριστικό το επίγραμμα που χαράχθηκε στον τάφο του: «Κατέκτησες τα πάντα, εκτός από μία γυναίκα». Η Θεοφανώ έβαλε στο παλάτι τους δολοφόνους συνωμοτώντας και με άλλα μέλη του αυλικού περιβάλλοντος και αυτοί σκότωσαν τον αυτοκράτορα στο υπνοδωμάτιό του. Ομως η συνωμοσία ήταν πασιφανής και όλο το βάρος έπεσε στη Θεοφανώ, με αποτέλεσμα ο Πατριάρχης να δηλώσει στον Τσιμισκή ότι δεν θα τον έχριζε αυτοκράτορα αν δεν απομάκρυνε τη Θεοφανώ από το παλάτι. Προκειμένου ο Τσιμισκής να αποφύγει το προφανές σκάνδαλο, την αποκήρυξε και την έκλεισε σε μοναστήρι. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, είχε στη διάθεσή του ικανούς στρατηγούς, και κυρίως τους Βάρδα Σκληρό και Πέτρο Φωκά (ανηψιό του Νικηφόρου). Με τη βοήθειά τους, εξουδετέρωσε την απειλή των Ρως υπό τον Σβυατισλάβο. Αντιμετώπισε επίσης με επιτυχία το πραξικόπημα του αδελφού του Πέτρου Βάρδα Φωκά, ενώ ταυτόχρονα ήταν μεγαλόψυχα ευγενικός με τους συνωμότες. Παντρεύτηκε μία από τις αδελφές του Ρωμανού Β’, τη Θεοδώρα, μια γυναίκα θεοσεβή και ήπια το 971. Πάντρεψε την ανηψιά του Θεοφανώ με το Δυτικό πρίγκηπα και διάδοχο Όθωνα Γ’ (Όττο Γ’), για διπλωματικούς λόγους. Διεξήγαγε σημαντικές μάχες στη Βουλγαρία αλλά και στην Ανατολή, κατακτώντας αχανείς εκτάσεις σε Βορρά και Ανατολή για λογαριασμό της Αυτοκρατορίας. Ο θάνατός του επήλθε από κάποιου είδους δηλητηρίαση.

988 μ.Χ. Εκπληρώνοντας τον όρο της γαμήλιας συνθήκης, ο πρίγκιψ Βλαδίμηρος του Κίεβου έστειλε 6000 άνδρες για να βοηθήσει το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Βασίλειο Β' να κατανικήσει την εξέγερση του Βάρδα Φωκά. Είχαν υπάρξει Βόρειοι πολεμιστές στη Βυζαντινή υπηρεσία για πάνω από 100 έτη, αλλά αυτό το γεγονός σηματοδότησε πιθανώς το ξεκίνημα της φρουράς των Βαράγγων ως χωριστή μονάδα. Οι Βάραγγοι, αιφνιδίασαν μια δύναμη στασιαστών στη Χρυσούπολη (στα στενά του Βοσπόρου έξω από Κωνσταντινούπολη) στο τραπέζι που έπιναν. Σκότωσαν αρκετούς και διασκόρπισαν τους υπόλοιπους. Ένας μεγάλος αριθμός Ιβέριων από τη Γεωργία ήταν στο στρατό Φωκά. (1000 μ.Χ.). Απρίλιος 989 μ.Χ. Οι Βάραγγοι βοήθησαν το Βασίλειο στη νίκη του επί του Δελφινά, υπαρχηγού του Βάρδα Φωκά., στο Σκούταρι, στην ασιατική πλευρά του Βοσπόρου. 13 Απριλίου 989 μ.Χ. Οι Βάραγγοι συμμετείχαν στη μάχη της Αβύδου, στην οποία ο Βάρδας Φωκάς νικήθηκε τελικά (πεθαίνοντας στη μέση της μάχης από καρδιακή προσβολή). 999 μ.Χ. Ο Βασίλειος με τους Βαράγγους του εκστρατεύει στη Συρία και καταλαμβάνει την Έμεσσα. «Οι κάτοικοι κατέφυγαν στην οχυρωμένη μονή του Κωνσταντίνου αλλά οι Ρως (Βάραγγοι) την πυρπόλησαν, αναγκάζοντας έτσι τους υπερασπιστές να παραδοθούν και μετά το μοναστήρι λεηλατήθηκε· ακόμη και ο μόλυβδος και ο χαλκός αφαιρέθηκαν από τη στέγη». 1000 μ.Χ. Ο Βασίλειος πήγε στη Γεωργία μετά το θάνατο του βασιλιά Δαβίδ, για να απαιτήσει τα εδάφη που ο Δαβίδ είχε υποσχεθεί στην Αυτοκρατορία. Οι Βάραγγοι ήταν μαζί του. Μια λογομαχία μεταξύ ενός Ιβέριου και ενός Βαράγγου για ένα δεμάτι σανό κλιμακώθηκε σε μια μεγάλη μάχη. Πολλοί Γεωργιανοί σκοτώθηκαν, συμπεριλαμβανομένων 30 επιφανών αριστοκρατών, μεταξύ των οποίων και ο Ιβέριος μέγας πρίγκηψ.