ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΟ 1: Ο αυτοκράτορας ήταν ο τελικός υπεύθυνος για τη χάραξη πολιτικής και τον διορισμό αυτοκρατορικών αξιωματούχων, πριν από τη λήψη όμως κάποιας απόφασης συμβουλευόταν όσους τον περιστοίχιζαν. Σύμφωνα με τις αντιλήψεις της αριστοκρατίας, ο καλός αυτοκράτορας όφειλε να συμβουλεύεται όσους απάρτιζαν το consilium principis μια ομάδα δηλαδή επιφανών συγκλητικών και ιππέων φίλων του. Το συμβούλιο αυτό βοηθούσε επίσης τον αυτοκράτορα στον τομέα των νομικών αρμοδιοτήτων του, είτε δηλαδή κατά την εκδίκαση υποθέσεων […] είτε κατά την εισήγηση νέων νόμων. […] Στην περίπτωση των απελεύθερων και των δούλων, η επιρροή τους αποτελούσε φυσικό αποτέλεσμα της δυνατότητας να προσεγγίζουν άμεσα τον αυτοκράτορα εφόσον τον βοηθούσαν στην διεκπεραίωση των καθημερινών καθηκόντων του. […] Μπορούμε να διακρίνουμε τα βασικά στοιχεία αυτού του διοικητικού συστήματος, ήδη σε λειτουργία κατά την εποχή του Αυγούστου.

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το παραπάνω κείμενο, να απαντήσετε στο ερώτημα: Ποιον ρόλο διαδραμάτιζε στη διοίκηση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το συμβούλιο του αυτοκράτορα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  «Το συμβούλιο αυτό βοηθούσε τον αυτοκράτορα στον τομέα των νομικών αρμοδιοτήτων του, είτε δηλαδή κατά την εκδίκαση υποθέσεων […] είτε κατά την εισήγηση νέων νόμων.»  «Στην περίπτωση των απελεύθερων και των δούλων, η επιρροή τους αποτελούσε φυσικό αποτέλεσμα της δυνατότητας να προσεγγίζουν άμεσα τον αυτοκράτορα εφόσον τον βοηθούσαν στην διεκπεραίωση των καθημερινών καθηκόντων του.»

Πώς αντιλαμβάνεστε την έννοια του «καλού αυτοκράτορα», όπως αυτή διατυπώνεται στο παραπάνω κείμενο και ποια πολιτική του Αυγούστου φαίνεται να αντανακλά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σύμφωνα με τις αντιλήψεις της αριστοκρατίας, ο καλός αυτοκράτορας όφειλε να συμβουλεύεται όσους απάρτιζαν το consilium principis μια ομάδα δηλαδή επιφανών συγκλητικών και ιππέων φίλων του», αναμένεται να σχολιάσουν κριτικά το πολιτικό περιεχόμενο που αποδίδεται στην έννοια του «καλού αυτοκράτορα». Πιο συγκεκριμένα:  καλός αυτοκράτορας είναι αυτός που διοικεί λαμβάνοντας υπόψη ένα συμβουλευτικό σώμα που απαρτίζεται από επιφανείς συγκλητικούς και ιππείς, οι οποίοι συναποτελούν τον κύκλο των «φίλων» του.  το πρότυπο αυτό αντανακλά την πολιτική του Αυγούστου, όπως προκύπτει από το γεγονός ότι το σύστημα αυτής της μορφής διοίκησης είναι «…ήδη σε λειτουργία κατά την εποχή του Αυγούστου».  επιδίωξη του Αυγούστου είναι να ασκήσει μια συμβιβαστική πολιτική, αποφεύγοντας τις αυταρχικές μεθόδους και ακολουθώντας ένα πρότυπο διαμοιρασμού της εξουσίας με τη συμμετοχή στη διοίκηση μελών της ανώτερης ρωμαϊκής αριστοκρατίας.  «[…]Την εκτελεστική εξουσία φρόντισε να την ασκήσει μέσω διοικητικών αξιωματούχων,δημιουργώντας έτσι μιαν αυτοκρατορική υπαλληλία.

ΚΕΙΜΕΝΟ 2: Ο Αύγουστος, παρά το ότι θεωρούσε τη στρατιωτική ισχύ το θεμέλιο της εξουσίας, την απέρριπτε ως το πιο απεχθές μέσο επιβολής της. Στο χαρακτήρα του αλλά και στην πολιτική που επέλεξε άρμοζαν καλύτερα τα πλέον αξιοσέβαστα αξιώματα της παλαιάς ρωμαϊκής δημοκρατίας, τα οποία κατάφερε να συγκεντρώσει στο πρόσωπό του. Με την προσεκτική τακτική του επέτρεψε στη Σύγκλητο να του αναθέσει εφ’ όρου ζωής το αξίωμα του υπάτου, πρακτική η οποία υιοθετήθηκε και για όλους τους διαδόχους του […]. Στα αξιώματα αυτά ο Αύγουστος προσέθεσε με την επιδέξια πολιτική του τους αξιοσέβαστους και μεγαλοπρεπείς τίτλους του ανώτατου ποντίφηκος και του κήνσορος (τιμητή). Με τον πρώτο πέτυχε να ασκεί έλεγχο στα θρησκευτικά ζητήματα, ενώ με τον δεύτερο τα ήθη και τις περιουσίες του Ρωμαϊκού λαού.

Αντλώντας πληροφορίες από το παραπάνω κείμενο και αξιοποιώντας τις γνώσεις σας, να αναφερθείτε: α. στη στάση του Οκταβιανού στο ζήτημα της οργάνωσης του πολιτεύματος. β. στα αξιώματα που συγκέντρωσε ο ίδιος στο πρόσωπό του.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ  Ο Αύγουστος δεν επέβαλε την εξουσία του κάνοντας χρήση της στρατιωτικής δύναμης  Διατήρησε τα αξιώματα της παλαιάς ρωμαϊκής δημοκρατίας  Συγκέντρωσε όλα τα αξιώματα στο πρόσωπό του  Ακολούθησε προσεκτική τακτική ως προς τη σχέση του με τη ρωμαϊκή Σύγκλητο. Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Η εποχή του Αυγούστου (27π.Χ.-14 μ.Χ.)] μπορεί να γίνει σύνδεση με την εξής αναφορά:  «[…]Η ισχυροποίηση … μέχρι εκείνη τη στιγμή[…]» 3.β. Οι μαθητές/-τριες αναμένεται να αναφερθούν στα αξιώματα που συγκέντρωσε ο Οκταβιανός στο πρόσωπό του αντλώντας πληροφορίες από το παράθεμα και συγκεκριμένα από το απόσπασμα «[…] επέτρεψε στη Σύγκλητο να του αναθέσει … του Ρωμαϊκού λαού.». Στοχευμένες αναφορές αναμένονται ως προς τα εξής:  «επέτρεψε στη Σύγκλητο να του αναθέσει εφ’ όρου ζωής το αξίωμα του υπάτου»  Εξασφάλισε τη διαδοχή του αξιώματος του υπάτου για τους διαδόχους του  Επιπρόσθετα απέκτησε τον τίτλο του ανώτατου ποντίφηκα: άσκηση ελέγχου σε θρησκευτικά ζητήματα  Απέκτησε τον τίτλο του κήνσορα (τιμητή): άσκηση ελέγχου στα ήθη και τις περιουσίες του Ρωμαϊκού λαού. Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Η εποχή του Αυγούστου (27π.Χ.-14 μ.Χ.)] μπορεί να γίνει σύνδεση με την αναφορά:  «[…]Έτσι συγκεντρώθηκαν… θρησκευτικού άρχοντα[…]»