ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ/ΕΚΘΕΣΗΣ Β’ Λυκείου

ΚΕΙΜΕΝΟ 1:

Έτσι όπως εκπονούνται τα κατά καιρούς προγράμματα Αισθητικής Αγωγής (Εικαστικά, Θέατρο και Μουσική) στο ελληνικό σχολείο, κάθε άλλο παρά ευνοούν την επικοινωνιακή λειτουργία των καλλιτεχνικών μαθημάτων, την επαφή των μαθητών με την Τέχνη στο σύνολό της και, κυρίως την έμπρακτη ένταξη των παιδιών σε κάποιο καλλιτεχνικό περιβάλλον, ερασιτεχνικό ή επαγγελματικό: η Τέχνη αντιμετωπιζόταν πάντα ως «διακοσμητική» διεργασία, που διαδραμάτιζε τον ρόλο του «αλατοπίπερου» της ζωής, και τίποτε παραπάνω. Αυτό το συνεκτικό σύστημα αξιών, αφηγημάτων και πολιτιστικών κωδίκων που συνθέτουν καθεαυτό το φαινόμενο του Πολιτισμού παραμένει terra incognita για τους μαθητές του ελληνικού σχολείου, όπως παραγκωνισμένη παραμένει και κάθε καλλιέργεια της ικανότητας για έκφραση και εξωτερίκευση των ιδεών, σκέψεων και συναισθημάτων του μαθητή, προσέγγισης της Τέχνης και κατανόησης της βαρύτητας που το καλλιτεχνικό γεγονός φέρει για την όλη προσέγγιση της ζωής.

Ο έλληνας μαθητής δεν έχει γίνει ποτέ πραγματικός κοινωνός της Τέχνης, ούτε η αισθητική του παιδεία έχει ουσιαστικά αποτελέσει το παιδαγωγικό ιδεώδες των κατά καιρούς κυβερνήσεων. Οι μαθητές στην Ελλάδα δεν διδάχθηκαν ποτέ πώς να προσεγγίζουν το αισθητικό προϊόν, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα εικαστικά, το θέατρο και τον κινηματογράφο – με μοναδική, ίσως, εξαίρεση, τα Μουσικά και τα Καλλιτεχνικά σχολεία της χώρας. Η ικανότητα του μαθητή να έχει μια, συνοπτική έστω, εικόνα του πολιτιστικού γεγονότος και να προβαίνει σε προσωπική αποτίμηση και τοποθέτηση σχετικά με τη σχέση του προς την Τέχνη είναι ιδιαίτερα περιορισμένη στην πλειονότητα των ελληνικών σχολείων. Ο μαθητής στην Ελλάδα δεν ενθαρρύνεται να διαμορφώσει προσωπική προσέγγιση της τέχνης του λόγου, ιδίως στην ιστορική της προσέγγιση. Ούτε, βέβαια, διαμορφώνει αντίληψη για την Τέχνη εν γένει, εντός και εκτός σχολείου, πολύ δε λιγότερο ενθαρρύνεται να προβεί σε καλλιτεχνική έκφραση ή να επιλέξει την καριέρα του καλλιτέχνη για τον εαυτό του.

Η μηχανοποιημένη και υποταγμένη στους νόμους της αγοράς ζωή που περιμένει τη νέα γενιά, το ανελέητο φάσμα της ανεργίας που την απειλεί, η ψυχαναγκαστική άγρα της κοινωνικής ανόδου και της δημιουργίας «προσωπικού φακέλου σπουδαστικών επιτευγμάτων» είναι παράγοντες ανελευθερίας που καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη ενίσχυσης της καλλιτεχνικής παιδείας στο σχολείο. Ένα προοδευτικό, ανοιχτό για όλους σχολείο δεν μπορεί να αγνοεί τους προσωπικούς ορίζοντες έκφρασης που τα καλλιτεχνικά μαθήματα διανοίγουν στους μαθητές. Ο νέος πολίτης που δεν εξοικειώνεται με την Τέχνη και δεν την παίρνει στα σοβαρά όχι μόνον αποκλείεται από το ευρύ αυτό πολιτιστικό φαινόμενο, αλλά εξελίσσεται με μαθηματική ακρίβεια σε έναν ασυναίσθητο πολίτη, ανίκανο να παρακολουθήσει τις θεαματικές παρεμβάσεις του καλλιτεχνικού κόσμου στο πολιτικό γίγνεσθαι, ανίκανο να συμμετάσχει σ’αυτό· μετατρέπεται σ’έναν αστοιχείωτο, παθητικό καταναλωτή διαφημιστικών μηνυμάτων, ενώ του αποκλείεται η πρόσβαση σε μιαν άλλη εκδοχή ζωής, ελεύθερης, δημιουργικής, ποιοτικά αναβαθμισμένης, που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και τα νέα μέσα επικοινωνίας της σύγχρονης εποχής. Οι χώρες που εξοβελίζουν την τέχνη από κάποιες βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι καταδικασμένες να έχουν παιδεία αποστειρωμένη, ανθρωπιστικά ευνουχισμένη, νεκρωτική για τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των μαθητών, ανίκανη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του εικοστού πρώτου αιώνα. Κάθε κυβέρνηση οφείλει να υιοθετήσει μιαν αδιαμφισβήτητη διαπίστωση των παιδαγωγών όλης της υφηλίου: πως η Τέχνη είναι η βάση της δημοκρατικής παιδείας, από όποιαν άποψη και αν προσεγγίσει κανείς τον θεσμό του σχολείου. (Νίκος Ξένιος, bookpress.gr)

ΚΕΙΜΕΝΟ 2:

Κάθομαι και ρεμβάζω. Επιθυμίες κ’ αισθήσεις εκόμισα εις την Τέχνην—κάτι μισοειδωμένα, πρόσωπα ή γραμμές·ερώτων ατελών κάτι αβέβαιες μνήμες. Aς αφεθώ σ’ αυτήν. Ξέρει να σχηματίσει Μορφήν της Καλλονής· σχεδόν ανεπαισθήτως τον βίον συμπληρούσα, συνδυάζουσα εντυπώσεις, συνδυάζουσα τες μέρες (Κ.Π.Καβάφης, "Εκόμισα εις την Τέχνην"). ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ/ΘΕΜΑΤΑ

Β1. Να γράψετε μια περίληψη του ΚΕΙΜΕΝΟΥ 1 σε 150-200 λέξεις (25/100)

Β2. Να αναπτύξετε το παρακάτω απόσπασμα του ΚΕΙΜΕΝΟΥ 1: "Ο νέος πολίτης που δεν εξοικειώνεται με την Τέχνη και δεν την παίρνει στα σοβαρά όχι μόνον αποκλείεται από το ευρύ αυτό πολιτιστικό φαινόμενο, αλλά εξελίσσεται σε έναν ασυναίσθητο πολίτη, ανίκανο να παρακολουθήσει τις θεαματικές παρεμβάσεις του καλλιτεχνικού κόσμου στο πολιτικό γίγνεσθαι και ανίκανο να συμμετάσχει σ’αυτό". (25/100)

Γ. Με ποιους κειμενικούς δείκτες καταδεικνύει την αξία της τέχνης ο Κ.Π.Καβάφης στο ΚΕΙΜΕΝΟ 2; (20/100)

Δ. Να γράψετε μιαν επιστολή όπου, ως μαθητής/τρια του ελληνικού Λυκείου, θα απευθύνεστε στον Υπουργό Παιδείας, παραθέτοντας τα επιχειρήματά σας για μιαν επείγουσα μεταρρύθμιση στον χώρο της Παιδείας με ιδιαίτερη έμφαση στη διδασκαλία των καλλιτεχνικών μαθημάτων και στην αξιοποίηση των ταλέντων και των δυνατοτήτων καλλιτεχνικής έκφρασης όλων των Ελλήνων μαθητών (450-600 λέξεις). (30/100)