ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΙΚΤΟΡΙΑΝΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ

Στα χρόνια της βασίλισσας Βικτορίας η χώρα της έφθασε στη μέγιστη ακμή και όπως λεγόταν "ο ήλιος της βρετανικής αυτοκρατορίας δεν έδυε ποτέ". Το 1922 η Βρετανική Αυτοκρατορία διοικούσε έναν πληθυσμό περίπου 458 εκατομμυρίων, το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού, και κάλυπτε περισσότερο από 33.670.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το ένα τέταρτο περίπου της συνολικής έκτασης της ξηράς της Γης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την έντονη πολιτική, γλωσσική και πολιτισμική της επίδραση παγκοσμίως.

Η Βρετανική Αυτοκρατορία της Βικτόριας γνώρισε σταθερότητα, παρά τις κραυγαλέες κοινωνικές ανισότητες, σε μία Ευρώπη, όπου κυριαρχούσε η ανασφάλεια. Η δημοκρατία διευρύνθηκε με την είσοδο στο εκλογικό παιγνίδι όλου του ανδρικού πληθυσμού, ενώ σταδιακά διαμορφώθηκε η σχέση ηγεμόνα και πολιτικής εξουσίας: «Ο βασιλιάς βασιλεύει και δεν κυβερνά». Η Βικτορία έκανε τη μοναρχία σεβαστή, εξασφαλίζοντας τη μακροημέρευσή της, όχι ως πολιτικής δύναμης, αλλά ως πολιτικού θεσμού.

H Βικτoριανή Εποχή λοιπόν στη βρετανική ιστορία ήταν η περίοδος βασιλείας της βασίλισσας Βικτoρίας από τις 20 Ιουνίου 1837 ως τον θάνατό της, στις 22 Γενάρη 1901. Ήταν μακρά περίοδος ευημερίας κι εθνικής αυτοπεποίθησης για τη Βρεττανία. Πολιτισμικά παρατηρείται απομάκρυνση από τον ορθολογισμό προς την κατεύθυνση του ρομαντισμού και του θρησκευτικού μυστικισμού. Σε ό,τι αφορούσε στις διεθνείς σχέσεις η συγκεκριμένη εποχή ήταν μακρά περίοδος ειρήνης, γνωστή ως Pax Britannica.

Η οικονομική, αποικιακή κι η βιομηχανική ανάπτυξη, διαταράχτηκε από τον Κριμαϊκό Πόλεμο, το 1854.

Στο τέλος αυτής της περιόδου έγινε ο 2ος πόλεμος των Μπόερς στην Αφρική. Σε ό,τι αφορά στην εσωτερική πολιτική, η πολιτική ατζέντα περιελάμβανε μετατοπίσεις προς τη κατεύθυνση της βαθμιαίας πολιτικής μεταρρύθμισης και της διεύρυνσης του εκλογικού σώματος.

Δύο σημαντικές μορφές σ' αυτή την περίοδο της βρετανικής ιστορίας είναι οι πρωθυπουργοί Γκλάντστοουν και Ντισραέλι, οι αντίθετες απόψεις των οποίων άλλαξαν τον ρου της ιστορίας. Ο Ντισραέλι ευνοούμενος της βασίλισσας, ήταν συντηρητικός πολιτικός.

Ο αντίπαλός του Γκλάντστοουν, φιλελεύθερος που δεν έχαιρε της εκτίμησης της βασίλισσας, επέβλεψε το μεγαλύτερο τμήμα της νομοθετικής ρύθμισης της εποχής. Ο πληθυσμός της Αγγλίας και της Ουαλίας στη συγκεκριμένη περίοδο σχεδόν διπλασιάστηκε από 16,8 εκατομμύρια το 1851 σε 30,5 το 1901, όπως κι ο πληθυσμός της Σκωτίας, από 2,8 σε 4,4.

Αντίθετα ο πληθυσμός της Ιρλανδίας μειώθηκε γοργά, από 8,2 εκατομμύρια το 1841 σε λιγότερα από 4,5 το 1901, κυρίως εξαιτίας του μεγάλου λιμού. Την ίδια στιγμή, περίπου 15 εκατομμύρια μετανάστες εγκαταλείψανε το ΗΒ για να εγκατασταθούν κυρίως σε ΗΠΑ, Καναδά κι Αυστραλία.

Η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος στην εποχή της υπήρξε κολοσσιαία, με την κορύφωση της Βιομηχανικής Επανάστασης. Ο Δαρβίνος άλλαξε την άποψη που βλέπουμε τη ζωή, η ιατρική προόδευσε ραγδαία, η τέχνη της φωτογραφίας εξαπλώθηκε, η βιομηχανία ποδηλάτων γνώρισε μεγάλες δόξες, ο κινηματογράφος και το αυτοκίνητο έκαναν δειλά την εμφάνισή τους περί τα τέλη της βασιλείας της.

Στην βικτoριανή εποχή, ο Τ. Μ. Ο. Τέρνερ ήταν ο σημαντικότερος Βρετανός καλλιτέχνης. Είχε κερδίσει τη δημοτικότητά του εκθέτοντας μια σειρά από καλά θεωρημένες υδατογραφίες τοπίων, στα τέλη του 18ου αιώνα και παρουσίασε την πρώτη ελαιογραφία του το 1796. Ένας ισχυρός σύμμαχος της Βασιλικής Ακαδημίας καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του, εξελέγη πλήρης Ακαδημαϊκός το 1802 στην ηλικία των 27. Το 1837 παραιτήθηκε από τη θέση του ως καθηγητής στη Βασιλική Ακαδημία και το 1840 συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Τζον Ράσκιν. Ο πρώτος τόμος του έργου Σύγχρονοι Ζωγράφοι του Ράσκιν ήταν μια υπεράσπιση του Τέρνερ, υποστηρίζοντας πως το μεγαλείο του Τέρνερ είχε αναπτυχθεί ανεξάρτητα, και όχι λόγω της επιρροής του Ρέινολντς και της επακόλουθης επιθυμίας να εξιδανικεύσουν τα θέματα των έργων του.

Μέχρι τη δεκαετία του 1840, ο Τέρνερ παρασύρεται από τη μόδα. Παρά την υπεράσπιση του Ράσκιν στο έργο του ως «ολοκληρωμένο αντίγραφο ολόκληρου του συστήματος της φύσης», ο Turner, ο οποίος μέχρι το 1845 είχε γίνει ο παλαιότερος ακαδημαϊκός και αναπληρωτής πρόεδρος της Βασιλικής Ακαδημίας, είχε έρθει να δει από τους νεότερους καλλιτέχνες να εμπεδώσουν το θάρρος και την πικρία και να αποτελέσουν προϊόν μιας παλαιότερης, ρομαντικής περιόδου που δεν έρχεται σε επαφή με τη σύγχρονη εποχή. O πίνακας που σας παραθέτω ονομάζεται "Βροχή, ατμός και ταχύτητα", και αναφέρεται στον πρώτο βρετανικό σιδηρόδρομο.

Η βικτoριανή εποχή χαρακτηρίστηκε από ταχεία επιστημονική πρόοδο και από τη γρήγορη αλλαγή της στάσης των ανθρώπων, απέναντι στη θρησκεία, καθώς η πρόοδος στη γεωλογία, την αστρονομία και τη χημεία διέψευσαν τη βιβλική χρονολόγηση. Η αδερφότητα των Προραφαηλιτών βρήκε την πρόοδο, σε αυτούς τους επιστημονικούς κλάδους, συναρπαστική, βασισμένη στη λεπτομέρεια και την προθυμία να αμφισβητηθούν οι υπάρχουσες πεποιθήσεις, βάσει των προγούμενων γεγονότων.

Ο ιδρυτής των Προραφαηλιτών Ουίλιαμ Χόλμαν Χαντ ξεκίνησε μια επανάσταση στην αγγλική θρησκευτική τέχνη, επισκεπτόμενος τους Αγίους Τόπους και μελετώντας τα αρχαιολογικά ευρήματα, την ενδυμασία και την εμφάνιση των ντόπιων ανθρώπων, με σκοπό να ζωγραφίσουν τις βιβλικές σκηνές όσο το δυνατόν ακριβέστερα. Για την αδελφότητα των Προραφαηλιτών ζωγράφων, έμπνευση αποτελούσαν επιστημονικές εκθέσεις και θεωρούσαν, όπως αυτές οι επιστημονική προσεγγίσεις ήταν από μόνες του ένα όργανο ηθικού αγαθού. Η έμφαση στη λεπτομέρεια και η προσοχή στην ακρίβεια έδειξαν, πως η σκληρή δουλειά και η αφοσίωση έχει αποτυπωθεί στους πίνακές τους και έτσι απεικόνιζαν την αρετή της εργασίας, σε αντίθεση με τον «χαλαρό, ανεύθυνο χειρισμό» των έργων των Παλαιών Διδασκάλων ή την «προκλητική λιτότητα», του Ιμπρεσιονισμού. Πέρα από αυτό, θεωρούσαν, πως ήταν καθήκον του καλλιτέχνη να επιλέξει θέματα, τα οποία απεικόνιιζαν κάποιου είδους ηθικά μαθήματα. Τα πρώτα έργα των Προραφαηλιτών επισημάνθηκαν για την ένταξή λουλουδιών μέσα σε αυτά, τα οποία ταίριαζαν στο σκοπό τους. Τα λουλούδια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε σχεδόν οποιαδήποτε σκηνή, να μεταφέρουν λυπητερά μηνύματα στην τότε, δημοφιλή γλώσσα των λουλουδιών, και με την ακριβή απεικόνισή τους να δείξουν την αφοσίωση του καλλιτέχνη στην επιστημονική ακρίβεια. Ο πίνακας είναι η "Οφηλία" του John Everett Millais.

Το κίνημα του αισθητισμού, όπως ο Πέιτερ και οι διάδοχοί του, αποτελούσε ολοένα και πιο μεγάλη επιρροή· κύριοι υπερασπιστές κι εκπρόσωποί του ήσαν ο Γουίστλερ και ο Όσκαρ Ουάιλντ, καθώς και ο προραφαηλίτης Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι . Οι υποστηρικτές του κινήματος θεωρούσαν την άνοδο των μεσαίων τάξεων και αγοραστών έργων τέχνης στο Μπέρμιγχαμ και το Μάντσεστερ αρκετά πλούσιους για να αγοράσουν έργα τέχνης αλλά ανεπαρκώς εκπαιδευμένους για να δείξουν καλό γούστο, καθώς οδήγησαν στην πτώση της ποιότητας στη βρετανική τέχνη. Οι καλλιτέχνες του κινήματος του αισθητισμού θεώρησαν πως το καθήκον του καλλιτέχνη είναι να αποσπά την προσοχή του κοινού από την ασχήμια της πραγματικότηταςκαι να προσπαθεί να τονίσει και να δώσει έμφαση στην ομορφιά του κόσμου, την ευγένεια και τις καλές πράξεις, έστω κι αν ο καλλιτέχνης δεν πίστευε πια σε αυτά. Η παρακάτω ζωγραφική σύνθεση του Γουίστλερ λέγεται "Σύνθεση σε μαύρο και χρυσό":

Κορυφαία ονόματα της πέννας, όπως οι Ντίκενς, Λιούις Κάρολ, Κίπλινγκ, Τένισον, Λιούις Στίβενσον, οι αδελφές Μπροντέ, απαθανάτισαν με τα έργα τους την εποχή της και προείδαν το μέλλον, όπως ο Γουέλς.

Ακόμη και ο εκ των ιδρυτών του επιστημονικού σοσιαλισμού Κάρολος Μαρξ ζήτησε καταφύγιο στο Λονδίνο, όπου άφησε τα εγκόσμια και το μνημείο του στο Χάιγκεϊτ αποτελεί ένα από τα αξιοθέατα του Λονδίνου. Πίστευε ακράδαντα ότι η σοσιαλιστική επανάσταση θα ξεκινούσε από τη Μεγάλη Βρετανία.